TERMINE |
TRADUZIONE |
ESPRESSIONI, DETTI… |
NOTE ESPLICATIVE |
1.
an? |
eh ?,
cosa ? |
|
|
2.
acsč |
cosě |
|
|
3.
adčeres |
accorgersi |
|
|
4.
adčesi |
adagio |
|
|
5.
adňos |
addosso |
|
|
6.
adrée |
dietro |
inseguire |
|
7.
ajéer |
ieri |
|
|
8.
ajérdlŕ |
l’altroieri |
|
|
9.
aldŕam |
letame |
|
|
10.
aldamčera |
letamaio |
|
|
11.
ŕlma
(ŕnma) |
anima |
bŕun’alma
buonanima; persona di cuore tenero |
|
12.
alsěa |
lisciva
di bucato |
|
La massaia disponeva in un capace mastello la biancheria da
lavare, coprendola con uno spesso telo di canapa o cotone, detto “zindrčer”,
sul quale spandeva un certo strato di cenere precedentemente setacciata;
successivamente versava acqua bollente sullo strato. Dopo qualche ora da un
apposito foro vicino al fondo del mastello lasciava uscire il liquido cosě
formatosi, denominato appunto “alsěa”, che veniva poi utilizzato per lavare
gli indumenti colorati |
13.
alvčer |
allevare |
|
|
14.
alvčeres |
alzarsi |
|
|
15.
alzéer |
leggero |
|
|
16.
ŕmm |
uomo |
bŕun’ŕm 4buonuomo |
|
17.
andčeda |
andatura |
|
|
18.
ančela |
anello
di ferro |
|
|
19.
angherěa(angarěa) |
scherno,
burla fatta con malignitŕ |
|
|
20.
anvŕud |
nipote |
|
|
21.
anvčer |
nevicare |
|
|
22.
ŕnzel |
angelo |
|
|
23.
arabčin |
avaro
(da «rabbino », capo religioso ebraico) |
l’č tant arabčin c’al mazarév un piňoc par
vŕndregh la pčla! 4č tanto avaro che ammazzerebbe un
pidocchio per poterne vendere la pelle |
|
24.
araběres |
arrabbiarsi |
|
|
25.
aragaěi |
con
voce roca |
|
|
26.
arapčeres |
arrampicarsi |
|
|
27.
arbaltčer |
rovesciare,
ribaltare |
|
|
28.
arciŕm |
richiamo |
|
|
29.
ardinzčer |
risciacquare |
|
|
30.
ardůser |
radunare |
|
|
31.
ardůsres |
ridursi
in una certa condizione |
gučrda
chč cum’a’sŕun ardňta! 4guarda come sono ridotta! |
|
32.
arčer |
arare |
|
|
33.
arfčeres |
rifarsi |
|
|
34.
argŕj |
orgoglio |
|
|
35.
argŕster |
ergastolo |
|
|
36.
argňjer |
raccogliere |
|
|
37.
argutéres |
rannicchiarsi |
|
|
38.
ŕria |
aria,
corrente d’aria |
andčer
a gamb’a’l’aria 4cadere clamorosamente a terra |
|
39.
arlňj |
orologio |
|
|
40.
armŕgner |
rimanere,
restare |
armŕgnregh
de stňcch 4rimanere attoniti |
|
41.
arpunsčeres |
riposarsi |
|
|
42.
arsňj |
rimasuglio |
|
|
43.
arsurčer |
rinfrescare |
|
|
44.
arvgněir |
rinvenire |
fčer
arvgněir i marŕun in’dal sŕach 4fare
ammorbidire le caldarroste avvolgendole in un sacco che ne trattenga il
calore |
|
45.
arviséres |
somigliare |
|
|
46.
arvňj |
involto
informe e disordinato |
|
|
47.
arvuiéer |
avvolgere,
aggomitolare |
|
|
48.
arvultčres |
ribellarsi |
|
|
49.
arzdňura |
massaia |
|
|
50.
ŕsa |
tavola
di legno |
|
|
51.
asče |
abbastanza |
avčirn’asče 4averne
abbastanza, essere stufi |
|
52.
atŕch |
vicino,
accanto |
|
|
53.
atčeis |
vicino,
contro |
|
|
54.
aviér |
abituare |
|
|
55.
avsinéer |
avvicinare |
|
|
56.
avtůun |
autunno |
|
|
57.
azidčint |
accidente |
c’a’t’gnésa
un azidčint! 4che ti
prendesse un accidente! |
|