KOSOVARI.EU.TT - Per tė gjith...

HOME | Politik                                  

 
Politik
Propozimi pėr Status
Synimi i Propozimit tė Gjithanshėm pėr Marrėveshjen mbi Statusin e Kosovės ėshtė tė pėrcaktojė kėrkesat e nevojshme pėr njė Kosovė tė ardhshme qė ėshtė e mundėshme, e mbėshtetėshme dhe e stabilizuar. Ai pėrfshin masa tė hollėsishme pėr tė siguruar inkurajimin dhe mbrojtjen e tė drejtave tė bashkėsive the anėtarėve tė tyre, decentralizimin efektiv tė qeverisė dhe ruajtjen e mbrojtjen e trashėgimisė kulturore e fetare. Pėr mė tepėr, Marrėveshja pėrshkruan masa kushtetuese, ekonomike dhe sigurie, tė cilat sė bashku synojnė tė kontribuojnė nė zhvillimin a njė Kosove shumė-etnike, demokratike dhe tė lulėzuar. Njė element i rėndėsishėm i Marrėveshjes ėshtė manadati qė i jepet njė prezence ndėrkombėtare civile dhe ushtarake nė Kosovė pėr tė mbikqyrur zbatimin e Marrėveshjes dhe pėr tė ndihmuar autoritetet kompetente Kosovare nė sigurimin e paqes dhe stabilitetit nė gjithė Kosovėn. Dispozitat e Marrėveshjes do tė kenė pėrparėsi mbi tė gjitha dispozitat e tjera ligjore nė Kosovė.

 

Elementėt e Marrėveshjes

 Marrėveshja pėrfshin pjesėn kryesore me katėrmbėdhjetė nene qė pėrbėjnė parimet e saj kyēe, dhe dymbėdhjetė Shtojca, tė cilat zgjerojnė mė tej kėto parime:

·       Kosova do tė jetė njė shoqėri shumė-etnike, qė e qeveris veten nė mėnyrė demokratike dhe me respekt tė plotė pėr rendin ligjor, nivelin mė tė lartė tė tė drejtave tė njeriut dhe lirive themelore tė pranuara nga bota ndėrkombėtare, dhe qė nxit ekzistencėn paqėsore dhe tė lulėzuar tė gjithė banorėve tė saj.

 ·       Kosova do tė miratojė njė Kushtetutė pėr tė mbrojtur kėto parime. Ndėrsa Marrėveshja nuk pėrshkruan njė Kushtetutė tė plotė, ajo pėrkufizon elementėt kyē qė duhet tė bėjnė pjesė nė Kushtetutė.

 ·       Kosova do tė ketė tė drejtė tė diskutojė dhe tė miratojė marėveshje ndėrkombėtare, duke pėrfshirė tė drejtėn pėr tė kėrkuar anėtarėsi nė organizata ndėrkombėtare.

 ·       Mbrojtja dhe pėrkrahja e tė drejtave tė anėtarėve tė baskėsive ėshtė njė element qėndror i Marrėveshjes. Marrėveshja pėrcakton aspektet kyēe qė do tė mbrohen, duke pėrfshirė kulturėn, gjuhėn, edukimin dhe simbolet. Ajo gjithashtu pėrshkruan mekanizma specifike tė pėrfaqėsimit tė anėtarėve tė bashkėsive jo-Shqiptare tė Kosovės nė institucionet publike kryesore pėr tė ruajtur dhe pėrkrahur pjesėmarrjen e tyre efektive dhe aktive nė jetėn publike. Pėr tė mbrojtur tė drejtat e bashkėsive Kosovare jo-Shqiptare nė procesin legjislativ, Marrėveshja gjithashtu lejon qė disa ligje tė caktuara mund tė hyjnė nė fuqi vetėm nėse njė shumicė e anėtarėve Kosovarė jo-Shqiptare tė Asamblesė Kosovare janė dakord me miratimin e tyre.

 ·       Marrėveshja pėrmban njė propozim me pėrmasa tė gjėra pėr decentralizim, i cili ėshtė i njė shkalle tė zgjeruar dhe synon tė pėrkrahė qeverisjen e mirė, transparencėn dhe efikasitetin nė shėrbimin publik. Propozimi pėrqėndrohet nė veēanti nė nevojat e shqetėsimet specifike tė bashkėsisė Kosovare Serbe, e cila do tė ketė njė shkallė tė lartė kontrolli mbi punėt e veta. Elementet e decentralizimit pėrfshijnė, inter alia, kompetenca tė reja bashkiake pėr bashkėsitė me shumicė Kosovare Serbe (si pėr shembull nė fushat e shėndetėsisė sė shkallės sė dytė dhe arsimit tė lartė); autonomi tė zgjeruar bashkiake nė ēėshtjet financiare, duke pėrfshirė aftėsinė pėr tė pranuar fonde transparente nga Serbia pėr njė diapazon tė gjėre aktivitetesh e qėllimesh bashkiake; masa mbi aleanca mes bashkive dhe bashkėpunimin pėrmes kufijve me institucione Serbe; dhe krijimin e gjashtė bashkėsive tė reja ose mjaft tė zgjeruara me shumicė Serbe (Gracanica, Novo Brdo, Klokott, Ranilug, Partes. Mitovica-Veriore).

 ·       Marrėveshja gjithashtu pėrcakton njė sistem drejtėsie nė Kosovė i cili ėshtė i integruar, i pavarur, professional dhe i pa-anshėm, qė i siguron drejtėsi tė gjithė personave nė Kosovė. Ajo gjithashtu pėrcakton mekanizma pėr tė siguruar qė sistemi i drejtėsisė ėshtė pėrfshirės dhe qė shėrbimi i tij gjyqėsor dhe prokuror pasqyron karakterin shumė-etnik tė Kosovės.

 ·       Elementet e Marrėveshjes pėr mbrojtjen dhe nxitjen e trashėgimisė fetare e kulturore do tė sigurojnė ekzistenceėn a papenguar e tė patrazuar tė Kishės Ortodokse Serbe (KOS) nė Kosovė. Mė shumė se dyzet vende kyēe fetare e kulturore do tė rrethohen nga Zona Mbrojtėse pėr tė parandaluar zhvillime apo ndėrtime tė dėmshme tregtare dhe industriale, dhe pėr tė ruajtur dinjitetin culturor tė kėtyre vendeve. Marrėveshja gjithashtu garanton sigurinė fizike tė pėrforcuar pėr vende tė zgjedhura. KOS the organizata e saj e brendshme do tė njihen haptazi nga autoritetet Kosovare dhe do t’i njihet e drejta a paprekshmėrisė sė pronės, liria nga taksimi dhe prvilegje doganore. KOS nė Kosovė gjithashtu do tė jetė e lirė tė mbajė lidhje me KOS nė Beograd.

 ·       Tė gjithė refugjatėt dhe personat e shpėrngulur brenda Kosovės do tė kenė tė drejtė tė kthehen dhe tė marrin sėrish pasuritė dhe pronat e tyre personale. Marraveshja gjithashtu u bėn thirrje Kosovės dhe Serbisė tė bashkėpunojnė plotėsisht me Komisionin Ndėrkombėtar tė Kryqit tė Kuq pėr tė zgjidhur fatin e personave tė zhdukur.

 ·       Marrėveshja pėrfshin masa tė veēanta qė synojnė tė nxisin e tė ruajnė zhvillimin e vazhdueshėm ekonomik nė Kosovė. Ajo pėrshkruan procedura transparente pėr tė zgjidhur mosmarrėveshje lidhur me pronat dhe pėr njė proces privatizimi tė vazhdueshėm, tė dyja kėto me njė pjesėmarrje tė konsiderueshme ndėrkombėtare. Pėr mė tepėr, Marrėveshja pėrkufizon mekanizma pėr tė pėrcaktuar pjesėn e Kosovės nė borxhin e huaj tė Serbisė dhe pėr tė zgjidhur ēėshtjen e kthimit tė pronave.

 ·       Marrėveshja gjithashtu parashikon njė sektor sigurimi nė Kosovė i cili ėshtė profesional, shumė-etnik, dhe demokratik, dhe inkurajon njė pėrfshirje tė rėndėsishme lokale nė zhvillimin e tij dhe nė tė njėjtėn kohė ruan nivelin e mbikqyrjes ndėrkombėtare tė nevojshėm pėr suksesin pėrfundimtar nė kėtė fushė delikate. Forca Policore Kosovare do tė ketė njė varg komande tė njėsuar nė mbarė Kosovėn, ndėrkohė qė oficerėt lokalė tė policisė do tė pasqyrojnė pėrbėrjen etnike tė bahkėsisė nė tė cilėn ata shėrbejnė. Nė bashkitė Kosovare me shumicė Serbe, Asambleja Bashkiake do tė ketė kompetenca tė avancuara nė zgjedhjen e Komandantit tė Stacionit lokal. Nje Forcė Kosovare Sigurimi (FKS) e re dhe shume-etnike to tė krijohet brenda njė viti. Do tė ketė njė maksimum prej 2,500 anėtarėsh aktivė dhe 800 rezervistė. Marrėveshja kėrkon qė Korpusi i Mbrojtjes sė Kosovės (KMK) qė ekziston sot do tė shpėrndahet brenda njė viti.

 ·       Duke pranuar faktin qė pėrmbushja e pėrgjegjėsive tė Kosovės sipas Marrėveshjes kėrkon njė diapazon tė gjėrė aktivitetesh komplekse dhe tė vėshtira, Marrėveshja pėrcakton njė prani ndėrkombėtare nė tė ardhmen pėr tė mbikqyrur dhe pėrkrahur pėrpjekjet e duhura tė autoriteteve Kosovare. Kjo prani pėrfshin tre komponentė kryesorė:

 

  • Njė Pėrfaqėsues Ndėrkombėtar Civil (PNC), gjithashtu i njohur si Pėrfaqėsuesi i Posaēėm i BE, do tė emėrohet nga njė Grup Drejtues Ndėrkombėtar (GDN), i cili pėrfshin aktorėt kryesore ndėrkombėtare. PCN do tė ketė autoritetin mė tė lartė mbikqyrės mbi zbatimin e Marrėveshjes. PCN do tė vishet me kompetenca tė veēanta qė do ta lejojnė atė tė marrė veprimet e duhura pėr tė mbikqyrur dhe siguruar zbatimin e suksesshėm tė Marėveshjes. Kėto kompetenca pėrfshijnė autoritetin pėr tė anulluar vendime apo ligje tė miratuara nga autoritetet Kosovare dhe pėr tė ndėshkuar apo hequr nga pozita ata zyrtarė veprimet e tė cilėve PNC gjykon qė nuk pajtohen me frymėn e Marrėveshjes. PNC gjithashtu do tė jetė autoriteri vendimtar nė Kosovė pėr sa i pėrket aspekteve civile tė Marrėveshjes.
  • Njė Mision i Politikės Europiane pėr Sigurinė e Mbrojtjen (PESM) do tė vrojtojė, mėsojė dhe kėshillojė nė tė gjitha fushat e lidhura me shtetin ligjor. Veēanėrisht, ai do tė ndihmojė Kosovėn nė zhvillimin e institucioneve policore, gjyqėsore, e institucionet penale efikase, tė paanėshme dhe pėrfshirėse, dhe do tė ketė autoritetin pėr tė marrė pėrsipėr pėrgjegjėsi tė tjera pėr tė siguruar ruajtjen dhe pėrkrahjen e shtetit ligjor, rendit publik dhe sigurisė.
  • Njė Prani Ushtarake Ndėrkombėtare e udhėhequr nga NATO do tė krijojė njė mjedis tė mbrojtur dhe tė sigurtė nė gjithė Kosovėn, nė bashkėpunim me PNC dhe nė mbėshtetje tė institucioneve tė Kosovės deri sa tė vijė koha kur kėto institucione tė jenė nė gjendje tė marrin pėrsipėr tė gjithė diapazonin e pėrgjegjėsive tė sigurisė.

 OSBE, me njė prani tė gjėrė nė terren nė Kosovė, do tė kėrkohet tė ndihmojė nė mbikqyrjen e nevojshme pėr zbatimin e suksesshėm tė Marrėveshjes.

Zbatimi i Marrėveshjes

 ·       Sapo Marrėveshja tė hyjė nė fuqi, do tė ketė njė periudhė tranzicioni prej 120 ditėsh, gjatė sė cilės mandati eksistues i UNMIK-ut do tė mbesė i pandryshuar. Megjithate, pėr tė siguruar mbikqyrjen e menjėhershme tė zbatimit tė Marrėveshjes nga Kosova, PNC do tė ketė autoritet pėr tė monitoruar kėtė zbatim dhe pėr tė bėrė rekomandime tek UNMIK pėr veprime qė duhen marrė pėr tė siguruar respektimin e Marrėveshjes.

·       Gjatė periudhės sė tranzicionit, Asambleja Kosovare, nė konsultime me PNC, do tė ketė pėrgjegjėsinė tė aprovojė njė Kushtetutė dhe legjislacionin e nevojshėm pėr zbatimin e Marrėveshjes. Kushtetuta dhe legjislacioni i ri do tė hyjnė nė fuqi menjėherė pas pėrfundimit tė periudhės sė tranzicionit.

·       Nė pėrfundimin e periudhės sė tranzicionit, mandati i UNMIK-ut do tė mbarojė dhe i gjithė autoriteti legjislativ dhe ekzekutiv qė UNMIK-u gėzon do t’i kalohet nė tėrėsi autoriteteve tė Kosovės, nė pėrputhje me Marrėveshjen.

·       Brenda nėntė muajve nga hyrja nė fuqi e Marrėveshjes, zgjedhje tė pėrgjitshme dhe lokale duhet tė mbahen.

·       Mandati is PNC do tė vazhdojė deri sa GDN tė vendosė qė Kosova ka zbatuar kushtet e Marrėveshjes.

 

 

Per mč shum informacione lidhur me ket tem mund ta vizitoni faqen e UNOSEK

Nje intervist me Ahtisaarin

Tash me fol per politik...si me shku e u ngul nė thik....keshtu thot nje keng... 

 

     Sot nč Kosov ka merri nje koh e veshtir, ku se cili mendon vetem per veti, o ma mir mendon vetem per gjepin e vet. Qdo kush mendon me u pasuruar, me i shkel tč drejtat e ma tč varfurit. Pse keshtu..?? Besoj se ket pyetje e kami ber tč gjith. Por gjithashtu besoj se disa parsonave nuk ju pelqen kjo pyetje. Por fat tč keq jemi tč detyruar tč gjith ta bejm ket pyetje: PSE KESHTU...???Pse askush nuk po mendon per tč miren e popullit..?? Pse njeru ka arritur nč ket livel, pa umanitet, pa gjynah, pa dinjitet dhe pa respekt..?? Me thon tč drejten une nuk e di pergjegjen..!! Por jem shum i interesuar per ta mesuar, dhe per ket jem duke shkruar ketu. Nuk deshiroj ta ofendoj askend, nč veqanti dua ta ve me dije se NUK deshiroj ta perkrahi asnje parti politike. Idea ime esht qč tč kritikoj tč gjith ata qč, si mas mendimit tim, nuk veprojn ashtu si duhet. Dhe besoj qč ket duhet ta bejm tč gjith, tč mos lejojm qč dkush tč na shfrytzoje, tč na vjedhe. Apeloj tč gjith qč tč jemi tč vetdishem, ta kemi kontrollin e vetes dhe tč shoqeris ton, dhe kjo do me thon qč tč kemi edhe kontrollin e shtetit (ishalla do zoti me u ber shtet..) ton, sepse nč nje shtet demokratik komandon e ka gjith POPLLI e jo vetem disa, jo vetem ata qč e kan nje karrik komode, jo ata qč na kan mashrtuar dhe na kan vjedhur voten ton, jo ata qč nuk kan dinjitet, marre dhe kerkoj falje por besoj se persona tč till nuk kan edhe as nje far feje, nuk esht e mundshe qč njč besimtar i zotit tč bejne gjera tč tmerrshme qka ndodhin sot nč Kosov. Pse nč ket moment tč veshtir qč e perjeton Kosova disa prej qeveritarve ton dojn ta shfrytzojn rasti dhe dojn tč vjedhin popllin e vet. Dojn ta vjedhin at popull qč i ka besue ketyre njerzeve dhe ja ka dhon voten, ja ka dhon besimin per me drejtue dhe ndertue ket shtet. Pse zotri tč nderuar po na tradhtoni..?? Qfar tč keqe kemi ber na qytetar tč thjesht per me e merituar nje gjer tč till...?? Qka mendoni me ndertue me ket menyr...?? Deri kur do tč vazhdoj keshtu..?? Tč gjith ne deshiojm pergjegje per keto pyetje, por besoj se veshtir e kemi per tč marr nje pergjegje tč till nga keta persona, nga keta tradhtar tč kosoves, une mendoj se keshtu meritojn me u quajtur ata qč korruptohen, ata qč vjedhin, ata qč mendoj vetem per vete, ata qč nuk kan ideale tč verteta. Sa keq esht duke mč ardur nč ket moment, mč besoni, por kjo esht Kosova qč dikush don ta ndertoj me rrena, me tradhti, me korrupzion. Por mč lejoni tč them se kjo Kosov nuk ka me pas tč ardhme, ka me mbet gjithmon nč sundimin e dikujt dhe ka me vuajt si ka ndodhur disa vite ma par dhe gje ma e tmerrshme esht se Kosova e tashme esht duke vuajtur mos dijonin e disa personave, esht duke vuajtur jo seriozitetin e dikujt, dhe shum gjera tjra qč nuk dua ti numeroj tash. Pse zonja dhe zotri keshtu..?? Pse askush prej atyre qč nč keto moment jan nč kryesi tč Kosoves nuk po i thot STOP korrupzionit, pse askush prej ketyre persona nuk po thot boll keshtu dhe nuk po vendos me ndrrue drejtimin qč ka marr nč keto momente tč veshtira Kosova. Keta persona a jan duke menduara qč nuk e kan tč gaten, a jan duke menduar qč se shpejti do tč vin zgjedhjet dhe se shpejti do tč gjykohen nga poplli. Zotri mendon mir qfar pune po beni, se poplli nuk gabon kurr, sepse kjo esht demokraci. Mos mendoni se me nje luje behet vera, jo zotri mč falni qč po jua prish endrrat e juaja por nuk esht keshtu, duhet shum pun, duhet pun serioze, duhet pun me mend, dhe ma me rendesi duhet qč tč beni pun tč drejt, duhet pun per tč gjith ata qč se shpejti do tč dalin nč zgjedhje e jo vetem pun per interesat private tč dikujt.

     Nč ket moment vital per zgjidhjen e Kosoves, pse nuk po i leni interesat personale dhe s’po mendoni per tč ardhmen e keti vendi. Zoteri tč nderuar a jeni duke kuptuar qč Ju jeni duke e shkruar historin e nje shteti, jen duke e shkruar historin e dy miljon banorve, jeni duke e shkruar historn e fmijve tuaj. Mč lejoni tč ju uroj sukses tč madh per ket pun sepse Ju zotri jeni duke e skruar historin e vendit tim, puna juaj dot tč ndrroj, nč positiv ose nč negativ, jeten time dhe si e permenda ma siper do tč ndrroj jeten e dy miljon personave, dhe gjithashtu nč mes tč ketyre personave jeni edhe Ju. Si deshironi tč jet e ardhmja e juaj?? Si deshironi tč jet e ardhmja e femijeve tuaj?? Si deshioni tč jet e ardhmja e tč dashurve tuaj?? Por pse nuk deshroni ta ket nje ardhme tč till edhe gjith poplli i Kosoves?? Ju e kini momentin tash qč tč na tregoni qfar do tč jet e ardhmja e jon, e ardhmja e gjith poplli tč Kosoves. Por Ju mundni vetem me na tregue e jo me na imponue, sepse poplli jon valoros i ka luftuar me shekuj tč gjith ata qč kan desht tč imponojn diqka me forc, pa dheshirene ton, dhe mane nč mendo ket se nuk ezitojm ta bej perseri nje gjer tč till, sepse na jemi merzitur me diktator, ne deshirojm liri, pavarsi, paqe, prosperitet, drejtsi, zhvillim ekonomik, me pak fjal deshirojm dhe e meritojm nje jet dinjitose dhe tč lumtur. Ne zotri e kerkojm ket jet dhe une jem i bindur qč ket jet ne do ta arrijm me jetue. Ju Zotri tč nderuar a jeni nč gjendje me na sjell kondicjonet per me jetu nje jet tč till..?? Shpresoj dhe deshiroj qč tč mundeni me na sjell ket, sepse nuk ezitojm, nuk do tč flem ende, nuk do ta presim me u ber von dhe do tč marrim disa prekaucione, do ta zgjedhim problemi sa esht nč fillim e jo ku tč behet von, e tč mos ket koh per zgjedhje paqsor. Zotri tč nderuar nuk do tč lejojm qč tč beni hajgare (shaka) me ne, nuk do tč lejojm qč tč luani me ne, nuk do tč lejojm tč beri qka tč doni sepse ne jemi nje popullo krenar. Tash ka ardhur koha qč tč gzojm lirin qč e kemi kerkuar me vite tč ter. Zotri mendoni mir si po veproni se ne nuk heshtim mo, nuk do ta hupim ket moment ideal per ta gzuar lirin. Une shpresoj dhe mendoj se nč fund tč zemrave tč juaja ka pak umanitet dhe ideale kombtare, dhe per ket jem i bndur qč Ju tč na udhzoni me faqe tč bardh drejt pavarsis, prosperiteti dhe zhvillimit ekonomik e kultural.

Fejsal Zejneli, 04/01/2007

 

Shikoni dhe mendoni - ment per heren tjeter

 

 

 All Rights Reserved

Tė gjith drejtat jan tė rezervuara. Ndalohet publikimi, nė qdo far menye, i pa autorizuar ketij materiali. Falemenderoj tė gjith per mirkuptim dhe deshioj respekt.