Doppler (finta)
S'effettu Doppler est cussu pro su cale su sonu chi essit da-e una vena in movimentu a ojos a chie
abbaidat mudat s'altesa: pius acutu in accurtziamentu, pius grave cando sa vena sich'istrejat.
Su matessi effettu balet pro sas undas luminosas. Custu est istadu idu cando han relevadu s'ispostamentu
a cara de su ruju (red shift) de sa lughe chi enit da-e sas galassias. Custu indicat chi siche sun istrejande.
In su casu de una vena fissa, sas circumferentzias chi rappresentan sos frontes de unda han sos rajos
diversos unu da-e sateru de 1/2 longhesa de unda.
Si sa vena, a fromma de puntu, si movet cun d'una bona velotzidade, sas tzircumferentzias non sun pius
cuntzentricas. Si notat chi sas distantzias intr'e sos frontes de unda sun minores in su sensu de su
movimentu e pius mannas in su sensu contrariu. Cunsiderande su ligamen intr'e frecuentzia e longhesa de
unda, custu ammustrat a muda una frecuentzia pius alta e una frecuentzia pius bascia.
In s'isbarra de sos istrumentos si podet seberare sa velotzidade cun sa cale si movet sa vena.
Sa velotzidade de propagassione de s'unda est istabilida.
Cun su buttone
si podet comintzare una finta noa cun cundissiones a su printzipiu noas.
|