Sistema solare

 

      Sa e una leze de Keplero

 

  Est ammustrada sa Terra chi sighit un'orbita ellittiga in su movimentu de revolussione inghiriende su Sole. Sa prima leze de Keplero narat chi custu andat bene pro totu sos pianetas.

 

   Su buttone   permettit de seberare intr'e unu puntu de ispereamentu a piumbu a su pianu de s'eclittica o unu ispereamentu in assonometria.

  Cun su buttone      si podet comintzare una finta noa.

 

 

 

 

 

       Sa e duas lezes de Keplero

 

   Sa Terra, in su movimentu de revolussione, si movet cun velotzidade massima in su perieliu (puntu de distantzia minima da-e su Sole) e cun velotzidade minima in s'afeliu (puntu de distantzia massima). De fattu, su raju chi aunit Terra e Sole mundat areas cabales in tempos cabales. Impertantu, sigomente sa longhesa de su raju cambiat in su tempus, devet cambiare s'arcu de su settore ellittigu percursu in s'unidade de tempus.

   Totu custu si esprimit nande chi sa velotzidade areale (area de su settore ellittigu mundąda in s'unidade de tempus) si mantenet sempre sa matessi.

 

 

 

 

 

       Sa e tres lezes de Keplero

 

   Sa 'e tres lezes de Keplero narat chi su rapportu intr'e sos cubos de sos semiasses mazores de sas orbitas planetarias est paris a su rapportu intr'e sos cuadrados de sos periodos de revolussione. Sa finta interessat battor pianetas postos a distantzias differentes chi si moven inghiriende un'isteddu. Unu relozu dat su tempus, in unidades arbitrarias, pro medire sos periodos des sos battor pianetas. In s'isbarra de istadu sun sinnados sos periodos e-i sas propias distantzias massimas de onzunu de a issos da-e s'isteddu de sos battor pianetas. Su buttone faghet bidere sas orbitas de sos pianetas. Cun su buttone si podet comintzare una finta noa. La terza legge di Keplero dice che il rapporto tra i cubi dei semiassi maggiori delle orbite planetarie č uguale al rapporto tra i quadrati dei periodi di rivoluzione.

   Sa finta interessat battor pianetas postos a distantzias differentes chi si moven inghiriende un'isteddu. Unu relozu dat su tempus, in unidades arbitrarias, pro medire sos periodos des sos battor pianetas.

 

   In s'isbarra de istadu sun sinnados sos periodos e-i sas propias distantzias massimas de onzunu de a issos da-e s'isteddu de sos battor pianetas.

  Su buttone    faghet bidere sas orbitas de sos pianetas.

  Cun su buttone  si podet comintzare una finta noa.

 

 

 

 

 

       Movimentu relativu Terra pianeta

 

   A manca de s'ischermu s'idet su movimentu de sa Terra e de unu pianeta a ojos a su Sole. Sas tzircumferentzias, frommadas da-e puntos e cun su Sole in su tzentru, rappresentan s'isfera tzeleste.

   A deretta de s'ischermu s'idet su movimentu de su pianeta comente est bidu da-e sa Terra.

   Dadu chi su periodu de revolussione est diversu, resultat, pro unu tzertu tempus, un'oltamentu de su movimentu (retrogradu) de su pianeta a ojos de sa Terra.

 

   In s'isbarra de sos istrumentos si podet seberare intr'e unu pianeta in intro a sorbita terrestre (Mercuriu) e unu foranu (Marte).

   In cantu a unu pianeta foranu, cun su buttone , si sinnat una linea qui, partende da-e Terra, intoppat a Marte e sighit fintzas a s'isfera tzeleste. Totu custu aggiuat a cumprendere su movimentu de Marte comente est bidu da-e sa Terra e in particulare su movimentu retrogradu.

  Cun su buttone  si podet comintzare una finta noa.

 

 

 

 

 

       Caminu fintu de su Sole

 

   Su Sole in su cursu de s'annu cambiat caminu in s'isfera tzeleste. A parte custu, su caminu dipendet da-e sa latitudine inue s'agatat s'osservadore. Casos particolares a 23° 27 su Tropigu de su Grancu e a 66° 33 su Tzirculu polare Artigu.

   In sa finta est ammustradu su caminu de su Sole pro onzi mese de s'annu a partire da-e su solstiziu de jerru.

   Una lezenda ammustrat sos solstizios e sos ecuinotzios.

 

   Su seberu de sa latitudine in grados e primos est fatta in s'isbarra de sos istrumentos.

   Cun su buttone   si podete de mantennere visibiles sas positziones occupadas da-e su Sole in currispundentzia de sos ecuinotzios e de sos solstizios..

   Sa partentzia est dada da-e su buttone  .

  Cun su buttone   si podet comintzare una finta noa.

 

 

 

 

 

       Illuminamentu E

 

  Si cunsiderat una vena de lughe a fromma de unu puntu. In su caminu de sos rajos est posta una lama chi ghindat inghiriende un'asse sou matessi. Sa lama faghet un'umbra in d'un'ischermu. Su pizu de s'umbra est devidu a su pizu de sa lama, a s'inclinassione a ojos a sos rajos e a sa distantzia da-e sa vena.

   Giamamus illuminamentu E su rapportu intr'e su flussu de rajos chi ruet a piumbu de unu pizu in paris S e su pizu matessi. S'illuminamentu dependet da-e sa mannesa de su pizu (derettamente proportzionale), da-e sa distantzia intr e sa vena e-i su pizu (proportzionale, a su reversu, a su cuadradu), e da-e s angulu intr e su pizu e rajos. In particulare da-e su cosinus de s angulu chi su vettore de unidade a piumbu a su pizu faghet cun s andamentu de sos rajos.

  De fattu, pius manna est s'umbra in s'ischermu pius mannu est su flussu de sos rajos intertzettados da-e sa lama e ducas pius mannu est s'illuinamentu.

 

  Si potet mudare sa distantzia de sa lama da-e sa vena.

  In s'isbarra de istadu est sinnada sa distantzia intr'e vena e lama e-i s'illuminamentu E.

  Cun su buttone est ammustradu su vettore de unidade a pimbu a su pizu.

  Pro haere un'andamentu sighģdu impita su buttone .

  Pro haere un'andamentu a passu passu impita su buttone  .

  Impita su buttone   una olta seberadu s'andamentu a passu passu. Su cambiamentu si ottenit fintzas abbattighende su tastu .

  Cun su buttone    si podet comintzare una finta noa.

 

 

 

 

    Assonometria

  Rappresentaztione grafiga de figuras ispatziales cun d'una proietzione parallela a una diressione istabilida.