Ks. Marek T. Zahajkiewicz

Parafia Wilkołaz

Artykuł przedrukowano z książki ks. M. T. Zahajkiewicza pt. „Diecezja Lubelska - Informator historyczny i administracyjny” wydanej w 1985 roku przez Wydawnictwo Kurii Biskupiej w Lublinie, po dokonaniu niezbędnych zmian przedstawiających stan aktualny.

Trudno jest ustalić datę erekcji par. Pierwsza wzmianka o jej istnieniu pochodzi z r. 1325. Ww. XV prawo patronatu należało do króla. Od w. XVI patronat przeszedł na właścicieli Wilkołaza (od w. XVII Zamoyscy). Teren par. uległ umniejszeniu dopiero w w. XVIII, kiedy wieś Strzyżowice przyłączono do Kiełczewic. Rok 1930 przyniósł nowe zmiany: przy kościele we wsi Kłodnica Dolna erygowano nową parafię. Uposażenie par. w Wilkołazie było bardzo dobre, np. na początku w. XIX proboszcz miał 549 mórg ziemi. W r. 1866 par. utraciła niemal cały mają tek (pozostały jedynie około 3 morgi). W okresie przynależności par. do diecezji krakowskiej wchodziła ona w skład archidiakonatu lubelskiego. W latach 1807-1818 należała do diecezji kieleckiej. Natomiast przynależność dekanalna to: Chodel (do r. 1866), później Janów, a od r. 1918 Kraśnik.

W par. od dawna, obok proboszcza, spotykamy wikariusza. W życiu religijnym ważną rolę pełniły bractwa - istniało w w. XVIII bractwo Trójcy Przenajświętszej, a później bractwo Straży Honorowej Serca Jezusowego. Zapewne od w. XVI istniał szpital (par. opiekowała się nim do w. XIX). Od r. 1919 funkcjonowała ochronka, w której do II wojny światowej pracowały siostry zakonne. Wizytacja z r. 1603 wspomina o istnieniu szkoły par. (od r. 1833 szkołą tą bardzo się interesował ówczesny wikariusz, ks. Piotr Ściegienny). Od r. 1949 na terenie par. przebywają siostry ze Zgromadzenia Rodziny Betańskiej (Betanki).

Są 3 cmentarze grzebalne: najstarszy przy skrzyżowaniu dróg Kraśnik-Lublin i Wilkołaz-Zakrzówek (przestano na nim grzebać zmarłych w r. 1843), tzw. stary, czynny do r. 1926 i trzeci - „nowy” - czynny odr. 1926 (przy drodze Wilkołaz-Zakrzówek). Z par. związana jest postać ks. Piotra Sciegiennego - był tutaj wikariuszem w latach 1833-1842.

Archiwum par. przechowuje m.in. akta metrykalne, zaślubionych i zmarłych od r. 1753. Pierwotny kościół był drewniany (opisał go J. Długosz). Konsekrowano go pw. św. Jana Chrzciciela. W połowie w. XVII był on w stanie całkowitego upadku

i na skutek tego przystąpiono do budowy nowego, istniejącego do dnia dzisiejszego. Obecny kościół, pw. św. Jana Chrzciciela, powstał w latach 1648-1653 z fundacji Jana Zamoyskiego, remontowany w r. 1721, 1794, 1815, 1846, 1868, 1885, rozbudowany w latach 1912-1919 (rozbudowano dwie boczne kaplice), uszkodzony w czasie II wojny światowej, remontowany ponownie w r. 1948. Był malowany w latach 1955-1956 i znowu w r. 1975 (wtedy odbudowano też spalony w r. 1967 ołtarz MB).

Kościół murowany z cegły i kamienia, otynkowany, jednonawowy, pierwotnie barokowy, ale na skutek licznych zniszczeń i odbudowań stracił cechy stylowe. Przy prezbiterium mieści się zakrystia, zaś przy nawie - we frontonie - kruchta, również przy nawie (po obydwu jej stronach) duże kaplice, zaś nad nawą wieżyczka na sygnaturkę (budowana w r. 1912). Wewnątrz są 3 ołtarze z drzewa dębowego, dostosowane do stylu barokowego. Główny ołtarz boczny, wykonany również przez Bolesława Bojakowskiego z Lublina w latach 1913-1914. W ołtarzu tym jest obraz św. Jana Chrzciciela (r. 1937-1939) oraz drugi - MB Łaskawej (w. XVII/ XVIII?). Po prawej stronie nawy, w kaplicy, jest ołtarz boczny, wykonany również przez B. Bojakowskiego (1914), odrestaurowany w r. 1975, z obrazem św. Mikołaja. W kaplicy po lewej stronie nawy stoi ołtarz (B. Bojakowski, 1914) z obrazem Trójcy Przenajświętszej. W całym kościele jest polichromia z lat 1955-1956. Na chórze muzycznym 6-głosowe organy zostały zastąpione w r. 1978 nowymi (poprzednie przekazano do par. Prawno). Chrzcielnica kamienna, późnobarokowa.

Obok kościoła stoi dzwonnica z 3 dzwonami wykonanymi w r. 1946 przez firmę Felczyńskich w Przemyślu. Z innych zabytków sakralnych warto zwrócić uwagę na kapliczkę św. Jana Nepomucena w Wilkołazie II. Miejscowości należące do par.: Białowoda, kol. Krzywda, Marianówka, Obroki, Rudnik wieś i kol., kolonia Wilkołaz Dolny i Górny, Wilkołaz I, Wilkołaz II, Wilkołaz III, Wólka Rudnicka, Zalesie, Zdrapy (ze stacją kol. Wilkołaz), Zurawiniec.

Odpust: św. Jana Chrzciciela (24 VI). Na obecnie używanym cmentarzu grzebalnym kaplica-grobowiec rodziny Guzowskich. W Rudniku wybudowano kościół filialny pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego. Wmurowania kamienia węgielnego dokonał w dniu 18 IX 1994 Arcybiskup Lubelski Bolesław Pylak.