RUDNIK SZLACHECKI

Miejscowość pierwszy raz wzmiankowana w 1421 r., przy okazji nadania przez Władysława Jagiełłę - Stachnie, wdowie po Henryku z Suchej i ich synom Stanisławowi, Mikołajowi, Jakubowi, Janowi i Bartoszowi 12 łanów ziemi w dąbrowie (lesie) po obu stronach rzeki Rudnik, celem lokacji wsi na prawie średzkim. Nowozałożona wieś miała stać się dziedziczną własnością. W zamian król zastrzegł sobie obowiązek stawiania na wyprawy wojenne z dwoma kuszami i końmi wartymi pięć grzywien.

W 1470 r. wymienione są dwa folwarki, z których płacona jest dziesięcina plebanowi w Wilkołazie. Ponadto znajdowały się tu dwie karczmy; klasztorna i -j sołtysia. W pierwszej połowie XVI w. Wieś zamieszkiwana była przez szlachtę bez kmieci, posiadająca po jednym łanie ziemi.

W XVIII w. stanowiła własność Kieszkowskich, od których w 1801 r. nabyli Olszańscy, spokrewnieni w następnym pokoleniu z Kieszkowskimi, do których ta drogą wróciła połowa dóbr. W 1842 r. całość skupił Franciszek Olszański. Kolejni właściciele to Antoni Wydrykiewicz (1876), Jan Porębski (1880) oraz Karol Baczyński (1884), który w latach 1892 i 1903 rozprzedał większą część dóbr. Resztówkę otrzymała w 1927 r. córka Maria Magdalena Chomerska, która dokonała dalszej rozsprzedaży w latach 30 XX w.

Folwark, założony przez Franciszka Olszańskiego, liczący pod koniec XIX w. 13 drewnianych budynków, a jeszcze istniejący w latach 30 tych XX w., nie zachował się. Obecnie na jego terenie wznoszony jest kościół filialny parafii rzym.-kat. Również po pierwotnie otaczającej go zieleni komponowanej brak jest śladów. Murowany, skromny gabarytowo kościół, ale o bogatej artykulacji ścian, założony jest na planie krzyża. Dach o trójkątnych połaciach, pokryty jest blachą.

Wieś dwudrożnicowa, w układzie zbliżonym do płn.-płd. Początkowo z zabudową rozwijającą się wzdłuż jednej strony, obustronna ukształtowała się dopiero w okresie międzywojennym. Wśród nielicznie zachowanej drewnianej zabudowy ludowej zwracają uwagę domy nr 8, 24, 35 i 41 b, konstrukcji zrębowej, oszalowane, nakryte dwuspadowymi dachami. W pobliżu miejsca, gdzie pierwotnie istniał folwark znajduje się drewniany krzyż z kulami na końcach ramion.