1870-1960 kunstschilder, litograaf en uitvinder biografie -1- |
|
English |
“Biografie van Luite Klaver door Johan Degewij en Ingeborg Th. Leijerzapf in: Uitgegeven door de Stichting Fotolexicon Amsterdam en Antwerpen ISBN 90-71877-09-4.”
Luite Klaver was een veelzijdig man. Behalve uitvinder
was hij kunstschilder, graficus, kweker, en fotograaf. In dit artikel ligt
de nadruk op zijn fotografie en zijn geoctrooieerde vindingen met betrekking
tot aftrekbare emulsies en kleurenfotografie in de jaren twintig en dertig.
Hij deed veelbelovende vindingen waarvoor hij werd gerespecteerd door wetenschappers
en technici in Nederland, België en Engeland. De opkomst van de veel
eenvoudiger te gebruiken meerlagen emulsies na de oorlog zouden echter
Klaver's vindingen volledig doen vergeten.
|
1870 | Luite Klaver wordt op 21 september geboren in Hattem als zoon van Hendricus Jacobus Klaver en Everlina Lubberta Barendsen. ln Lennart (1971) worden deze namen niet volgens het bevolkingsregister gespeld, zij schrijñ: Evelina Lubberta en Hendñkus Jacobus. ln Hattem's spraakgebruik wordt hij 'Lute' genoemd. Vader Klaver is tirnmerrnan, kruiderúer en sigarenhandelaar. Uit het huwelijk worden elf kinderen geboren. Voor de geboorte van Luite zijn reeds drie broertjes, allen Luite genoemd, overleden. |
1882-1890 | Hij wordt na het doorlopen van de lagere school, waar hij een goede
leerling is, tirnmerrnansleerling bij zijn vader. Zijn oom Willem,
bakker en amateur kunstschilder, stirnuleert hem tot de teken- en schilderkunst.
Farnilieleden bezorgen hem zijn eerste inkomen. Hij krijgt soms een rijksdaalder
voor tekeningen die zij bij hem bestellen. Hij werd vervolgens enige tijd
als loopjongen bij de Spoorwegen en wordt daarná klerk bij de Posterijen
in Hattem. Hij klirnt op tot plaatsvervanger van zijn directeur.
Vervolgens wordt hij gedetacheerd in de Betuwe, in Rhenen en in Winterswijk. |
1890-1892 | Omstreeks 1887 vestigden enige jonge schilders, onder wie Jan Voerrnan sr., zich in Hattem. Tussen ca.1890 en ca.1893 krijgt Klaver schilderlessen van Voerrnan sr. en besluit schilder te worden. Hij neernt ontslag bij de Posterijen en gebruikt het tuinhuisje op de stadsmuur als werkplaats |
1892-1893 | Hij woont in Amsterdam en wordt volgens Lennart en Klaver (1976, pag. 32) leerling van de Rijksacadernie van Beeldende Kunsten. Hij komt echter niet voor in de archieven van de Rijksacadernie. Hij legt zich ook toe op de fotografie en verdient aan het maken van kunstreprodukties in opdracht van de firrna van Meurs en Co |
1896 | Hij maakt kennis met Gerarda Jacoba (Da) Doyer, geboren te Deventer (O) op 4 mei 1864. Zij behaalt haar akte Handtekenen-L.O. en studeert verder aan de Rijks-Normaalschool van Allebé. Zij werkt daamaast op het atelier van de schilder Gerrit Willem Dijsselhof. |
1898 | Luite Klaver en Da Doyer treden in Hattem in het huwelijk en vestigen er zich. Da Doyer, afkomstig uit een gegoede familie, zorgt na het huwelijk voor de financiën |
1899 | Dochter Clare Helene, de latere schrijfster Clare Lennart (pseudoniem afgeleid van Helena: Dolfverroen 1975 p.50), wordt in Hattem geboren. Het vaak genoemde geboortejaar 1904 is onjuist. |
1899-1905 | Klaver werkt als lithograaf en tekenaar aan een zestal boeken over planten, gepubliceerd door Siderius(1899-1905, 1904) en Nieuwenhuis, Klaver en Ritzema Bos (1905). |
1900 | Het gezin Klaver verhuist naar Oldebroek en gaat wonen in het landhuis De Ekelenburg. Het landhuis wordt gekocht met geld van Da Klaver-Doyer, Klaver exploiteert de bij het landhuis behorende boerderij cn begint bovndien een kwekerij voor planten, bloemen, fruit en groente. Hij verdient behalve met de verkoop van schildenjen ook met de verkoop van natuurfoto's en fotoreprodukties van kunstwerken. |
1901 | Dochter Eveline Hendrika, wordt geboren in Oldebroek |
1904 | Zoon Dirk Anton (roepnaam: Dick) wordt geboren in Oldebroek |
1910 | Klavers onderneming op het landgoed De Ekelenburg gaat failliet. Het gezin verhuist naar een klein huis in Epe. |
1913 | In augustus wordt Da bedlegerig |
1914 | Het gezin verhuist naar een grotere woning in het buurtschap Tongeren, gemeente Epe |
1915 | Op 6 september vertrekt Da naar een pension in de buurt van Deventer om daar een betere verzorging te krijgen. |
1915 | Op 6 december overlijdt Da na een langdurige ziekte. |
1917 | Klaver verhuist met zijn drie kinderen naar een bovenverdieping in het Daendelshuis in Hattem. |
1918 | Hij hertrouwt met Egberta Hendrika Geertruida (Bertha) Barendsen uit 's-Heerenbroek, geboren te Kampen (O) op 19 october 1875.. |
1919 | Het gezin gaat wonen in het landhuis 't Oude Spyker (spelling volgens Klaver) op het Iandgoed Molecaten te Hattem. |
begin
twintiger jaren |
Klaver begint experimenten in (kleuren)fotografie |
1924 | Klaver verkrijgt patenten betreffende zijn uitvindingen op het gebied van aftrekbare emulsielagen |
dertiger jaren | Klaver vraagt patenten aan betreffende zijn principe van dicroische (splitsing in twee kleuren) kleurenfilters |
1936-1945 | Het gezin verhuist in 1936 naar Noordwijkerhout en later naar Soestduinen waar KJaver in de oorlogsjaren werkzaam is als directielid van de DALCO fotografische fabrieken. |
1945 | In begin januari overlijdt Bertha. |
1945-1952 | Enkele maanden na mei 1945 woont Klaver bij zijn dochter Clare in Utrecht, daarna in Haarlem en tenslotte in Delden bij zijn zoon Dick. |
1952 | Klaver woont bij zijn tweede dochter Eveline in Utrecht. Hij wordt bekend als kunstschilder. |
1960 | 1960 Op 28 november overlijdt Luite Klaver in Utrecht en wordt in Driebergen begraven |
1961 | Klavers fotografische nalatenschap wordt aan de Universiteit van Leiden geschonken. |
Typering en motivatie *
Luite Klaver was een spectaculaire en zeer kleurrijke figuur, een kunstschilder
van het romantische type: grote hoed, slappe das, geurende sigaar en daarbij
een man van het grote gebaar. Hij was een boeiende man, maar in de ogen
van zijn wat koele en beschouwende dochter Clare in de eerste plaats een
onmaatschappelijke fantast.
Met hetzelfde doel ondemam hij fotografische experimenten. Veel van zijn plannen mislukten, maar geen tegenslag kon hem de diepe aandacht voor de aarde waarop wij leven, ontnemen. kunstschilder Geheel zijn leven heeft Klaver geschilderd. Schilderen beschouwde hij als hoofddoel van het leven. Alle andere bezigheden moesten hem een inkomen verschaffen om te kunnen schilderen. Hij schilderde landschappen, stadsgezichten, bloemen, stillevens en dieren maar, kenmerkenderwijze, geen mensen. Zijn motivatie als kunstschilder wordt duidelijk in een interview door Hans Roest (13 aug 1955): "Ik zocht juist altjd het wondere in alles wat er is', vertelt de bejaarde schilder ons, als wij hem bij zjn dochter, de bekende schrijfster (Clare Lennart) ontmoeten. "De mensen beschouwen alles om zich heen als iets heel gewoons. Zj zien het wondere niet. lk heb steeds geprobeerd een klein tipje van de sluier voor hen op te lichten. Het lukte niet altijd maar of ik wilde of niet - ik moest volharden"
Op het romantische landgoed Ekelenburg in Oldebroek begon reeds in 1900 zijn neiging, zich uit het gewoel terug te trekken. Hij startte er een kwekerij beginnen, om later financieel onafhankelijk te kunnen schilderen.Hij was een van de eersten in ons land die gerbera’s kweekte, en zijn tomatenkwekerij, begonnen in de verwachting dat deze vrucht eenmaal een volksvoedsel zou worden, werd alleen een fiasco, omdat hij die verwachting te vroeg koesterde. tekenaar en litograaf Tussen 1899 en 1905 heeft Klaver zes boeken over planten geïllustreerd, alle uitgekomen bij S.L, van Looy te Amsterdam. Alleen voor het eerste boek heeft hij samengewerkt met Theodoor Willem Nieuwenhuis. Zeker is hierbij het fundament gelegd waarop hij later als kunstschilder heeft voortgebouwd. fotograaf Als landschapfotograaf geeft hij in het tijdschrifi FOCUS (1951) met
de titel:
"Meer bescheiden is het duinroosje, dat met zijn kelkje het zonlicht vangt.In het Leidse Prentenkabinet zijn negenenveertig kleine, negenendertig middelgrote en twaalf grote foto's aanwezig, waarvan een tiental in kleur. Er zijn geen duidelijke aanwijzingen dat de kleurenfoto's gemaakt zijn met zijn eigen camera's. Hij fotografeerde voomamelijk landschappen . Hij gebruikte foto's ook als voorbeeld voor zijn schilderijen. Tot nu toe is Klaver vooral als kunstschilder bekend. Nu kunnen wij
zijn kwaliteiten als fotograaf en uitvinder hieraan toevoegen. Ondanks
zijn werken in grote stilte, noodzakelijk bij zeer bijzondere procédé's,
was hij als uitvinder zijn tijd vooruit. Wij kunnen hem nu eer betuigen
voor zijn veelbelovende vindingen die indertijd werden gerespecteerd door
wetenschappers en technici in Nederland, België (Gevaert) en Engeland
. (Ilford).
*) de "typering en motivatie" tekst is aangepast overgenomen uit Verroen (1975) |
Luite Klaver als uitvinder |
home |