Luite Klaver
1870-1960
kunstschilder, litograaf en uitvinder
biografie
-1-


 
 
 
English
vrij overgenomen uit:

“Biografie van Luite Klaver door Johan Degewij en Ingeborg Th. Leijerzapf in: 

GESCHIEDENIS VAN DE NEDERLANDSE FOTOGRAFIE (HISTORY OF DUTCH PHOTOGRAPHY) Nummer 33  Augustus 2000. Hoofdredactrice: Ingeborg Leijerzapf. 
Uitgegeven door de Stichting Fotolexicon Amsterdam en Antwerpen 
ISBN 90-71877-09-4.”










Luite Klaver was een veelzijdig man. Behalve uitvinder was hij kunstschilder, graficus, kweker, en fotograaf. In dit artikel ligt de nadruk op zijn fotografie en zijn geoctrooieerde vindingen met betrekking tot aftrekbare emulsies en kleurenfotografie in de jaren twintig en dertig. Hij deed veelbelovende vindingen waarvoor hij werd gerespecteerd door wetenschappers en technici in Nederland, België en Engeland. De opkomst van de veel eenvoudiger te gebruiken meerlagen emulsies na de oorlog zouden echter Klaver's vindingen volledig doen vergeten.
De hieronderstaande biografie is een uitbreiding van de informatie gegeven in Lennart (1971, 1972), Lennart en Klaver (1976), en Roodenburg (1996):
 

1870 Luite Klaver wordt op 21 september geboren in Hattem als zoon van Hendricus Jacobus Klaver en Everlina Lubberta Barendsen. ln Lennart (1971) worden deze namen niet volgens het bevolkingsregister gespeld, zij schrijñ: Evelina Lubberta en Hendñkus Jacobus. ln Hattem's spraakgebruik wordt hij 'Lute' genoemd. Vader Klaver is tirnmerrnan, kruiderúer en sigarenhandelaar. Uit het huwelijk worden elf kinderen geboren. Voor de geboorte van Luite zijn reeds drie broertjes, allen Luite genoemd, overleden.
1882-1890  Hij wordt na het doorlopen van de lagere school, waar hij een goede leerling is, tirnmerrnansleerling bij zijn vader. Zijn oom Willem,  bakker en amateur kunstschilder, stirnuleert hem tot de teken- en schilderkunst. Farnilieleden bezorgen hem zijn eerste inkomen. Hij krijgt soms een rijksdaalder voor tekeningen die zij bij hem bestellen. Hij werd vervolgens enige tijd als loopjongen bij de Spoorwegen en wordt daarná klerk bij de Posterijen in Hattem. Hij klirnt op tot plaatsvervanger van zijn directeur.
Vervolgens wordt hij gedetacheerd in de Betuwe, in Rhenen en in Winterswijk.
1890-1892 Omstreeks 1887 vestigden enige jonge schilders, onder wie Jan Voerrnan sr., zich in Hattem. Tussen ca.1890 en ca.1893 krijgt Klaver schilderlessen van Voerrnan sr. en besluit schilder te worden. Hij neernt ontslag bij de Posterijen en gebruikt het tuinhuisje op de stadsmuur als werkplaats
1892-1893 Hij woont in Amsterdam en wordt volgens Lennart en Klaver (1976, pag. 32) leerling van de Rijksacadernie van Beeldende Kunsten. Hij komt echter niet voor in de archieven van de Rijksacadernie. Hij legt zich ook toe op de fotografie en verdient aan het maken van kunstreprodukties in opdracht van de firrna van Meurs en Co
1896 Hij maakt kennis met Gerarda Jacoba (Da) Doyer, geboren te Deventer (O) op 4 mei 1864. Zij behaalt haar akte Handtekenen-L.O. en studeert verder aan de Rijks-Normaalschool van Allebé. Zij werkt daamaast op het atelier van de schilder Gerrit Willem Dijsselhof.
1898 Luite Klaver en Da Doyer treden in Hattem in het huwelijk en vestigen er zich. Da Doyer, afkomstig uit een gegoede familie, zorgt na het huwelijk voor de financiën
1899 Dochter Clare Helene, de latere schrijfster Clare Lennart (pseudoniem afgeleid van Helena: Dolfverroen 1975 p.50), wordt in Hattem geboren. Het vaak genoemde geboortejaar 1904 is onjuist.
1899-1905 Klaver werkt als lithograaf en tekenaar aan een zestal boeken over planten, gepubliceerd door Siderius(1899-1905, 1904) en Nieuwenhuis, Klaver en Ritzema Bos (1905).
1900 Het gezin Klaver verhuist naar Oldebroek en gaat wonen in het landhuis De Ekelenburg. Het landhuis wordt gekocht met geld van Da Klaver-Doyer, Klaver exploiteert de bij het landhuis behorende boerderij cn begint bovndien een kwekerij voor planten, bloemen, fruit en groente. Hij verdient behalve met de verkoop van schildenjen ook met de verkoop van natuurfoto's en fotoreprodukties van kunstwerken.
1901 Dochter Eveline Hendrika, wordt geboren in Oldebroek
1904 Zoon Dirk Anton (roepnaam: Dick) wordt geboren in Oldebroek
1910 Klavers onderneming op het landgoed De Ekelenburg gaat failliet. Het gezin verhuist naar een klein huis in Epe.
1913 In augustus wordt Da bedlegerig
1914 Het gezin verhuist naar een grotere woning in het buurtschap Tongeren, gemeente Epe
1915 Op 6 september vertrekt Da naar een pension in de buurt van Deventer om daar een betere verzorging te krijgen.
1915 Op 6 december overlijdt Da na een langdurige ziekte.
1917 Klaver verhuist met zijn drie kinderen naar een bovenverdieping in het Daendelshuis in Hattem.
1918 Hij hertrouwt met Egberta Hendrika Geertruida (Bertha) Barendsen uit 's-Heerenbroek, geboren te Kampen (O) op 19 october 1875..
1919 Het gezin gaat wonen in het landhuis 't Oude Spyker (spelling volgens Klaver) op het Iandgoed Molecaten te Hattem.
begin 
twintiger jaren
Klaver begint experimenten in  (kleuren)fotografie
1924 Klaver verkrijgt patenten betreffende zijn uitvindingen op het gebied van aftrekbare emulsielagen
dertiger jaren  Klaver vraagt patenten aan betreffende zijn principe van dicroische (splitsing in twee kleuren)  kleurenfilters
1936-1945 Het gezin verhuist in 1936 naar Noordwijkerhout en later naar Soestduinen waar KJaver in de oorlogsjaren werkzaam is als directielid van de DALCO fotografische fabrieken.
1945 In begin januari overlijdt Bertha.
1945-1952 Enkele maanden na mei 1945 woont Klaver bij zijn dochter Clare in Utrecht, daarna in Haarlem en tenslotte in Delden bij zijn zoon Dick.
1952 Klaver woont bij zijn tweede dochter Eveline in Utrecht. Hij wordt bekend als kunstschilder.
1960 1960 Op 28 november overlijdt Luite Klaver in Utrecht en wordt in Driebergen begraven
1961  Klavers fotografische nalatenschap wordt aan de Universiteit van Leiden geschonken.
 
Typering en motivatie *

Luite Klaver was een spectaculaire en zeer kleurrijke figuur, een kunstschilder van het romantische type: grote hoed, slappe das, geurende sigaar en daarbij een man van het grote gebaar. Hij was een boeiende man, maar in de ogen van zijn wat koele en beschouwende dochter Clare in de eerste plaats een onmaatschappelijke fantast. 
Zijn bescheiden natuur, zijn teruggetrokkenheid en zijn weerzin om aan de weg te timmeren, hebben hem nooit een grote bekendheid gegeven.

 Met hetzelfde doel ondemam hij fotografische experimenten. Veel van zijn plannen mislukten, maar geen tegenslag kon hem de diepe aandacht voor de aarde waarop wij leven, ontnemen. 

kunstschilder

Geheel zijn leven heeft Klaver geschilderd. Schilderen beschouwde hij als hoofddoel van het leven. Alle andere bezigheden moesten hem een inkomen verschaffen om te kunnen schilderen. Hij schilderde landschappen, stadsgezichten, bloemen, stillevens en dieren maar, kenmerkenderwijze, geen mensen.

Zijn motivatie als kunstschilder wordt duidelijk in een interview door Hans Roest (13 aug 1955): "Ik zocht juist altjd het wondere in alles wat er is', vertelt de bejaarde schilder ons, als wij hem bij zjn dochter, de bekende schrijfster (Clare Lennart) ontmoeten. "De mensen beschouwen alles om zich heen als iets heel gewoons. Zj zien het wondere niet. lk heb steeds geprobeerd een klein tipje van de sluier voor hen op te lichten. Het lukte niet altijd maar of ik wilde of niet - ik moest volharden"


kweker

Op het romantische landgoed Ekelenburg in Oldebroek begon reeds in 1900 zijn neiging, zich uit het gewoel terug te trekken. Hij startte er een kwekerij beginnen, om later financieel onafhankelijk te kunnen schilderen.Hij was een van de eersten in ons land die gerbera’s kweekte, en zijn tomatenkwekerij, begonnen in de verwachting dat deze vrucht eenmaal een volksvoedsel zou worden, werd alleen een fiasco, omdat hij die verwachting te vroeg koesterde.

tekenaar en litograaf

Tussen 1899 en 1905 heeft Klaver zes boeken over planten geïllustreerd, alle uitgekomen bij S.L, van Looy te Amsterdam. Alleen voor het eerste boek heeft hij samengewerkt met Theodoor Willem Nieuwenhuis. Zeker is hierbij het fundament gelegd waarop hij later als kunstschilder heeft voortgebouwd.

fotograaf

Als landschapfotograaf geeft hij in het tijdschrifi FOCUS (1951) met de titel:
"LENTE IN HET KLEINE", adviezen over hoe het beste bloemen gefotografeerd kunnen worden. Dit proza doet ouderwets aan maar is tekenend voor zijn visie en karakter:

"Meer bescheiden is het duinroosje, dat met zijn kelkje het zonlicht vangt.
Deze ontmoeten we op de helling en op de kruin van het duin. Reikhalzend naar het licht strekt de duindistel zjn benige gestalte uit en bloeit ook op de magere, zandige helling van het buitenduin. Zjn soortgenoot (composiet), de paardebloem, is ook een vroege bloeier en laat al spoedig zjn pluizen op de wind zweven. "
In het Leidse Prentenkabinet zijn negenenveertig kleine, negenendertig middelgrote en twaalf grote foto's aanwezig, waarvan een tiental in kleur. Er zijn geen duidelijke aanwijzingen dat de kleurenfoto's gemaakt zijn met zijn eigen camera's. Hij fotografeerde voomamelijk landschappen . Hij gebruikte foto's ook als voorbeeld voor zijn schilderijen.

Tot nu toe is Klaver vooral als kunstschilder bekend. Nu kunnen wij zijn kwaliteiten als fotograaf en uitvinder hieraan toevoegen. Ondanks zijn werken in grote stilte, noodzakelijk bij zeer bijzondere procédé's, was hij als uitvinder zijn tijd vooruit. Wij kunnen hem nu eer betuigen voor zijn veelbelovende vindingen die indertijd werden gerespecteerd door wetenschappers en technici in Nederland, België (Gevaert) en Engeland . (Ilford).
 

 *) de "typering en motivatie" tekst is aangepast overgenomen uit Verroen (1975)

Luite Klaver als uitvinder
home

commenti: contact us