Blasius Amata
LEXICON RECENTIORIS LATINITATIS

A B C D E F G H I JK L M N O P Q R S T U V WXY Z

canonicum de Curia Lexica Multiplex Orbis 1 Plantae 1 [Verg] Retialia Varia Vocale
ORTHODOXVM

G

gabardine gabardinum -i n.

gabbare passata la festa -to il santo post festum fatuus superest

gabbia cavea -ae f; claustrum -i n,

gabinetto (ministeriale) consistorium

Gabriel -elis.

Gabriela -ae.

gagliardo viridis -e

galantuomo vir bonus

galassia galaxias -ae f

Galatea -ae

galattico galaxicus -a -um

Galeatius -ii

Gallarate Clareatum

galleggiare - su innatant tremulas undas

galleria specus -us m. | - di un teatro cavea summa

gallina glocitat

gallus canit

Gallus Arvernensis

galoppo cursus citatus

Galterus a S.Victore

galvanizzare galvanizo -as -are

galvanoplastica electrotypica incisio, -a imago

gambale ocrea -ae f

gambe | divaricate varicus -a -um | varico -as -are | varus [in litteram X] | valgus [extrorsum intorta] vàtinus | le bugie hanno le - corte nullum mendacium veterascit | darsela a - in pedes se dare
duobus pedibus fugere

gamberetto squilla -ae f

gamete gámeta -ae f | gámete, is n.

Gandavum Ghent.

Gandulfus (Gandulphus)

gangheri uscire dai -

gangster gladiator -òris m.

Gangsterboß archipirata -ae m.

gara | contentio -ònis f | commissio -ònis f | - automobilistica certamen autocinetodromis | nobile - honesta certatio

garage stabulum -i n.; receptaculum autocinetorum (autoredae)

garante auctor -òris m.

garantire foveo -es -ere; servo -as -are; spondeo -es -ere; roboro -as -are C 17; - la libertà consulentes debitae libertati; praesto -as -are

garanzia auctoritas -àtis f; senza - sine ulla praestita fide super + abl

gargarismo gargarisma -atis n.

garofalo chiodo di - caryophyllum -i n.

gas gasium -ii, n. | gasum -i n | lacrimogeno gasium lacrimogenum | gasificatrum n. (tech.) | gasifico -as -are | gaseosa vacuola [bubble] (biol.) | officina gasica | -detonante tonificum gasum [detonating gas] | [agg.] gasalis, gasicus | pallone a - gasicum involucrum

gasometro gasómetrum -i n.; gasometricus

gassosa aerophora limonata -ae f; gaseosa potio -onis f

gatta | - ci cova causa aliqua subest | comprare la - nel sacco aleam emere | fare la - morta | essere una - morta

gattino catulus felis

gatto feles eiulat

Gaudentius -ii.

Gedeon- ônis

Gelasius -ii

gelataio caupo -onis m. refrigeratorius

gelato glacies -ei f edibilis, cuppedia -ae f gelata | sorbillum glaciatum

Gellonensis liber

Gemblacensis Gembloux.

gemellaggio gemellaris coniunctio

gemelli uniovulares gemini -orum m.pl.

geminazione hypocoristica geminatio -onis f (ling.)

Gemma -ae

gene genum -i n.

generale | universus -a -um | omnium | amplior | - d'armata (tempore belli) archistrategus | in - generaliter (hoc g.dixerim) | in linea - in universum | - di divisione legionum praefectus | - di corpo d'armata copiarum terrestrium prafectus | in - e in particolare universim ac particulatim | - di brigata cohortium praefectus; hominum | generalmente plerumque

generalità [generalitas -atis f.]

generalizzato (più o meno) passim

generalizzazione generalizatio -onis f; generalizo -as -are

generare parit; foveo + acc.

generato genitum non factum; generatum non creatum

generator (a program) subst. generatrum,i n.

generatore officina generatoria thérmica; generàtrum; máchina generatória (generatrum)

generatrice (di impegno) gignens studium

generazione progenies; di - in - per aetates | nel corso delle - per aetatum cursum; -i stirpes

genere | in - in genere, communiter | di questo - id genus | ogni - omnis discriminationis modus | formule del - similes

generico modo generali

generosamente generoso animo

generosità massima cumulatissime | con - magno animo

generoso magnanimus, munificus, profusus | liberalis (pers.), amplus, lautissimus

genesi libro del - liber genesis

geniale ingeniosus, divinus quidam, iucundus, lepidus

genialità excellens ingenium; ingenii animus

genio ingenium | vir summi ingenii; andare a - alicui probari

genitori coniuges -um m.

genocidio genocidium -ii n.

genotipico genotypicus (biol.); genótypus m.

Genovefa -ae

gente in mezzo alla - in multitudine, in publico; ignorante multitudo imperita

gentile comis -e; urbanus -a -um; humanus -a -um

gentilezza

genuflessione

genuinamente reapse

genuinità germana natura

genuino | verus -a -um | merus | germanus | -a tradizione germana traditio -nis f mf 1

geochimica geochemia -ae f

geopolitico geopoliticus -a -um

georgette georgulanum -i n.

Georgius -ii.

gerarca

gerarchia Hierarchia | sanus, rectus ordo SR 28

gerarchico hierarchicus

Gerardus Iterii

Gerardus de Rosseglom comes Viennensis

Gerardus Moresenus

gergo dialectalis sermo; sermo inquinatus

Gerhohus Reicherbergensis

geriatria geriatria -ae f

Germanus Parisiensis

germe semen -inis n.

gerontocrazia gerontocratia -ae f (pol.)

Gertrudis -is

gerundivo liberi solacium habendi sunt; non omnis error stultitia dicenda est

Gervasius -ii

Gessi Gypsa

gestione pubblica procuratio negotii et muneris publici | - e valorizzazione Administratio et aestimatio | museale Administratio musealis | - patrimonio culturale Administratio patrimonii culturalis | - Territoriale Administratio territorialis

gestire gero -is -ere, rego -is -ere, administro -as -are; gesticulari, moveri

gesto signum -i | gestus -us m. (venerationis) | actus (iustitiae) | documentum (eloquens)

gettare gettarono le reti rete laxarunt | via abicere; - giù deturbo; - nuova luce nova luce illustratur | gettato ombra sul suo volto vultui caliginem induxerunt.

gettarsi in incumbo alicui rei

getto d'un - uno tenore

geyser fons calidus

ghiacciaio glaciata moles

ghiaccio rompere il -

ghigliottina guillotiniana securis

ghiotto avidus -a -um

ghiottoneria cuppedia, mensarum voragines

ghirlanda corolla -ae, sertum -i

Ghisa Ferrum carbonio temperatum

già | - al suo apparire simul atque est promulgatum SR 5 | - di per sé suapte natura | - più di 100 anni iam ante amplius centum annos | - nei primi inde a primis mf 8

giacca thorax -àcis m. manicatus, americanus, pellitus, pelliceus

giacchetta iacca -ae f | iaccìlla

giacevano versabantur

gianduiotti

giannizzero ianitiarius miles (hist.)

giansenismo

Giappone Iaponia -ae, f.

giardiniere hortulanus -i m.

giardino |

- d'infanzia nepiagògium | viridarium n infantium | [agg.] horticus | nepiagogium n. [kindergarten] | - zoologico viridarium zoologicum, therotròphium, hortus zoologicus

giarrettiere stroppi -orum m.

gigantesche forme immanem faciem suscipiat

gigantesco praegrandis -e; maximus cursus ad armamenta

Gilbertus -i.

gilet colòbium

ginecologo gynaecologus -i m.

ginepraio cacciarsi in un - in dumeta correpere (Cic.)

Ginevra lago di - lacus Lemannus

giocare a palla ludo -is -ere pila; - a carte charto, are

giocatore di basket bascaudarius m.; - di hockey alsulegiarius

giocatrice lustrix -icis f

giocattoli crepundia -orum

gioco | [indoor handball] manufollium aulare | - automatico automatum lusorium | - d'azzardo ludus alearius | - di palla a mano manufollium n | mettere in -

gioia gioia laetatio, nis | - messianica messianicum illud gaudium | gaudium -ii n (interiore) | laetitia -ae f (esterna) | hilaritas -atis f | - smodata gestio -is -ire | - iucunditas (giovialità)

giornale diarium -ii n.; acta diurna; diurna -orum n.; commentarii -orum m.; articolo di - commentatio; photodiurnarius -ii m. [news photographer]

giornalismo diurnalismus -i m.

giornalista (pubblicista) diurnarius

giornata operaio a - opifex diurna mercede conductus; operarius diurna mercede conductus.

giorno ai nostri - nostris autem diebus; di - in - in dies; in questo - hoc die; gran - praeclarus dies; per i nostri - nostrum in tempus; dopo molti -i compluribus interpositis diebus

giovamento [iuvamen -inis n.], auxilium, adiumentum -i n.

giovane il più - minimus natu; (ragazzo) puer (17 an), adolescens (30 an), mantenersi - iuvenescere; iuvenis (serv.mil.); i servi - servorum iuventus

giovanile puerilis, iuvenilis; iuvenum

Giovannino Ioannulus

giovare adiumentum adferre alicui (ad aliquid); giova expedit; prodesse, adiuvo -as -are; - al bene confero ad bonum; giova richiamare commemorandae veniunt

giovialità iucunditas -atis f

giovinezza adolescentia; aetas -atis f

giradischi discophònum -i n.

Girardus (Gerardus)

girata (bancaria) opisthògraphum -i, n

giravite vertitorium -ii n. [screwdriver]

giro ambitus (verborum); excursus; conversio

giudicare àutumo; diiudico -as -are; perpendo -is -ere; iudicium ferre

giudizio negativo negativa sententia; emettere - res diiudico -as -are; emettere personale - proprio consilio res diiudicare; - di valore existimationes; quale - quomodo iudicandus est

giudiziosa - et iudicium

giungere - alla perfezione in perfectionem sunt provecti; giunte notizie allati sunt nuntii

giungla sangala -ae f | abdita silva tropica

giuntura commissio -nis f

giuoco recreatio -nis f

giurato [att.] iuratus (oltre che passivo)

giuridico iuridica civitatis ordinatio -onis f

giusta soluzione ad componendas quaestiones

giustamente iure meritoque

giustapporre univerbo -as -are [juxtapose] (ling.)

giustapposizione univerbatio -onis f [juxtaposition] (ling.); iuxtapositio -onis f (ling.)

giustificare excuso -as -are

giustificata fama - dei miracoli fama sane iustissima ob miracula patrata

giustizia iustitia (distributiva)

giusto congruarum (reformationum iter); nè umano nè - non iustitia non humanitas patitur; - com'è - uti par est; debitus, proprius

gladiatore mirmillo -onis m.

globale universalis -e

globalità chiarire il problema in tutta la g.: totam rem aperio -is -ire; in summa

globalizzazione economica oeconomiae cunctum orbem complectentis

globalmente inteso universim acceptus

Globi Celesti Globi caelestes

gloria militare laus -dis f bellica

glorioso in gloria

glottidale constrictiva glottidalis spirans

glottologia glottologia -ae f; glottologus -i m.

Gloucester Glevum -i

glucosio glycosium -ii n.; amylaceum saccharum [glucose]

gnosticismo

gobba gibba-ae f; gibbus -i m.

gobbo gibber -eris m; gibbosus, gibberosus, gibbus -a -um

Godefridus -i.

godere di commodis progressus oeconomici gaudent; id gaudeo

godimento immediato subita voluptas; cercare - experior modum ad... exercitium

Goduinus -i.

Gogo (Gogus)

gol porta -ae f

golf pilamàlleus -i m.

golfer pilamalleator m.

gomena retinaculum -i n.

gomito alzare il -

gomma di - cummeus - a -um; cummea (calceamenta); cummis deletilis

gonfiabile inflabilis -e

gong gongum -i n.

gonna gunna -ae f

gorgheggiare fritinnio -is -ire

gotta urica arthritis -is f [gout] (med.)

Göttingen Gottingam (ind.)

governante praesides -um m.; populorum regimen teneo; pro moderatoribus rerum publicarum; eorumque ministris bonum commune curantibus

governare rego -is -ere; praeesse + dat

governatorato

governo [gubernium -ii]; cura, procuratio, regimen -inis n.; reipublicae administratio -ònis f; imperium -ii n.; reipublicae administrandae ratio -ònis f; regnum (imperium) singulare; moderor (tempero) rem publicam | [' it. 'timone della nave' (meton.)] | cura, administratio, procuratio

gozzoviglia comissatio -ònis f

gracchiare crocido -as -are

gracidare coaxo -as -are

gradi dei diplomi | 1. Primo Honore Graduatus | 2. Summa cum laude ornatus (graduatus) | 3. Magna Cum Laude Graduatus | 4. Honoribus generalibus [Cum Laude] ornatus]. | GRADVS ACADEMICI: Baccalaureus, Diplomatus, Doctor [Magister, Professor]

gradito gratus -a -um; placeo -es -ere

grado | amplitudo -inis f
magnitudo -inis f | - finora sconosciuto adhuc ignoratus | in sommo - arcem [virtutis tenere] | - eccelso insigniter | a qual - quo stultitiae | - qualsiasi gradus cuiusvis | essere in - valeant | - di comparazione contentio | - sotto gradibus | essere in - possis


FORMA POSITIVA FORMA MAGGIORATIVA FORMA SUPERLATIVA FORME SPECIALI
adulescens adulescentior admodum adulescens --
alacer alacrior paratissimus --
anceps incertior incertissimus --
ante anterior -- --
arduus magis arduus
difficilior
maxime arduus -
beneficus beneficentior beneficentissimus -
bonus melior optimus -
citra citerior citimus
[il più al di qua]
--
diuturnus diuturnior longissimus --
diversus - diversissimus -
dives
dis
divitior
ditior
divitissimus
ditissimus
--
egenus egentior egentissimus --
exterus exterior extremus extremior
falsus - falsissimus -
ferus
ferox
ferocior ferocissimus - - -
fidus fidelior fidelissimus --
frugi
frugalis
frugalior frugalissimus --
frugifer feracior feracissimus) --
humilis humilior humillimus --
idoneus magis idoneus maxime idoneus -
inferus inferior infimus
infimior
imus
intus interior intimus --
iuvenis iunior
[iuvenior]
minor natu
minimus natu maximus iuvenis
admodum iuvenis
longinquus longinquior remotissimus -
magnus maior
potior
maximus
potissimus
permagnus
maledicus maledicentior maledicentissimus --
malus peior
deterior
minus bonus
pessimus deterrimus
merus meracior meracissimus -
multus plus
magis
plurimus -
nequam nequior nequissimus
novus recentior novissimus -
parvus minor minimus --
pestifer perniciosior perniciosissimus -
pius magis pius maxime pius piissimus
post
posterus
posterior postremus postumus
postremissimus
prae
pro
prior [inter duo] primus [inter multos] -
potis/td> potior potissimus -
prope propior proximus proximior
propinquus propinquior proximus -
providus providentior providentissimus --
rudis imperitior imperitissimus -
sacer sanctior sacerrimus -
salutaris salutarior saluberrimus --
senex senior
maior natu
maxime senex
maximus natu
admodum senex
superus superior supremus
summus
--
supra superior supremus
summus
--
ultra ulterior ultimus --
validus valentior
[validior]
valentissimus
[validissmus]
- - -
velox ocior ocisimus -
vetus vetustior vetustissimus veterrimus

GRADO DEGLI AGGETTIVI
comparativi - superlativi - intensivi


gradino gradus -us m

grattacielo multizònium ii n

grillo grillus grillat

gruccette unci vestiarii

graduale scomparsa paulatim evanescit

gradualità

graduatoria gradatio -ònis f

graffetta uncinulus -i m.

Graffiti Graphio scripta

grammatica - e metrica ars grammatica et metrica

grammatomo grammatomus -i f

grammo grammum -i n.; gramma -atis n.

grammofono discophonum -i n.

grammofono grammophonum -i n.

Gran Bretagna Magna Britannia

gran parte del mondo plurimis in orbis terrestris locis; - croce al merito magna cruce meritoria insignltus

granaio subtegulaneum -i n.

granchio prendere un - graviter errare

grande | amplus -a -um | permagnus | - beneficio congrua beneficia | è - praeclarus est | fra i - praestantes (inter) | spatiosus | -i religioni magnae religiones mf 16 | -i linee in universum mf 3 | -i opere magnalia mf 4 | sia pure a -i linee etiamsi in universum mf 3 | i- magazzini pantopòlium

grandezza excelsitas -àtis f; somma - della altissima (vocatio); granditas (hominis); granditas

Grandimontensis

grandiosità tragica dello stile: cothurnus facundiae

grandioso magni quidem ponderis nisus; ingens

Granito Silex

grano mangiars il grano in erba

granturco zea -ae f

grasso pinguamen -inis n.; crassus -a -um

gratificanti gratificantes

gratificare compenso -as -are

Gratilla -ae.

gratitudine [gratitudo -inis f.], Gratiis Deo immensis actis

grattacielo turres scabentes caelum; caeliscalpium -ii n.; caelifricium -ii n.: septizonium -ii n.

gratuitamente ultro

gratùito gratuìtus -a -um

gravame magnitùdo -ùdinis f

gravare vim habet ad | incumbunt in + acc. | - negativamente [quaelibet ratio progressus] avertitur, aversatur quamlibet rationem progressus

grave funestissimus; gravis; - incomodo

gravissima immanis

gravità estrema maxime necessarius -a -um

gravitare volvo -is -ere (vòlvitur)

gravoso molestus -a -um; -i ritmi di produzione durae rationes confectionis

grazia per pura - gratuita liberalitate | - di essere chiamati gratiam quod nempe ad sacerdotium sunt vocati; gratia seu actio supernaturalis | colpo di -

graziare conservo -as -are

grazie alle parole ob verba mf 5; - alla qualificazione virtute appellationis

grazioso lepidus -a -um (iron.); bellus, pulcellus; decens, venustus, festivus

greci -nomi Nomina graeca

DECLINAZIONE DEI NOMI GRECI

AenaeasAenaeae Aenaeam (-an)
Sophistes (-sta) sophistae sophistae sophisten (-am) sophista (-e) sophista (-e)
Epitome -es -ae -en -e -e
Musica -emusicae musicam -cen musica -ce musica -e
Danae Danaae (-es) Danaae Danaen Danae Danae
Paros (-us) Pari Paro Parum (-on) Pare Paro
Epitheton epitheti epitheto epitheton epitheton epitheto
Ilion -um Ilii Ilio Ilium -on
Promètheus -i (-os) -o -um (-a) Prometheu Prometheo
Pallas Palladis (-dos) Palladi Palladem (-ada) Pallas Pallade
Aenéis Aeneidis -dos Aeneidi Aeneida Aeneis Aeneide
Iris Iridis -idos Iridi Iridem - Irim - Irida - Irin Iri Iride
Atlas Atlantis Atlanti Atlantem -nta Atlas Atlante
Sappho Sapphus (Sapphonis) Sappho (Sapphoni) Sappho (Sapphonem) Sappho Sappho (Sapphone)
poema poematis poemati poemata poematorum (poematum) poematis (poematibus)
poesis poesis poesi poesim (-in) poesis poesi
Tethys - yos -yi -ym (-yn) Tethy Tethyi
Heros heròis heroi heroem - heròa - heros heròe pl. heroes ac. heroas
Théseus Thesei -seos Theseo -sei - Theseum -sea -on Teseu Theseo
Aristìdes Aristidis (-i -ei) Aristidi Aristiden (-em) Aristide (-es) Aristide
Oédipus Oedipodis OedipiOedipodi Oedipo
Crater cratèris (-os) cratèri cratèrem (-a) cratère
aer aeris aeri aera
Hector-is-i Hectora
Salamis

grecismi Verba deprompta e sermone Graeco

Gregorius -ii.

Gregorius Iliberritanus

grettezza illiberalitas -àtis f

grido che invoca giustizia clamor -òris m. pro iustitia

grigia eminenza -

grilletto ligula -ae f

grilli cri-cri grillo -as -are

Grisildis -is.

grossa | dormire della -

grossista magnarius -ii m.

grottesco absurdus -a- um; ridiculus, ineptus, inconditus

gru (macchina che solleva pesi) tolleno -onis, m.

gruccia tendiculae -arum f

gruppo grex gregis | -i coetus | homines singuli singulive eorum numeri SR 10 | - di popolazione coetus hominum globique in societate SR 14 | - emarginati derelictorum ordines | tra - sociali de socialibus ordinibus | coetus sociales | - vari della società ordines varii generis societatis | - industriale complexus -us m. mercatorius (oec. | - politico factiones politicae | - dei fedeli fidelium numerus | - organizzato manipulus, coetus | - sociali ordines -um m sociales

guadagnare comparo -as -are | - il necessario comparo -as -are victui necessaria | - pane quaerendi victum in propriae frontis sudore | da - magnopere profuturas mf 2 | - tempo praecipere parum temporis

guadagno | strumenti di - quaestus instrumenta

Gualterus (Galterus)

guano guana -ae f

guanto digitabulum -i n. | gettare il - |

guardalinea iudex linearius

guardare perspicio -is -ere | - bene specto -as -are | - con attenzione adspecto -as -are | - indietro ad 'respectandum' in + acc | vertere ad | - al futuro ad 'futura inspectanda' | - dall'alto in basso despicio | - l'ora horologium inspicere
ocius/ velocius movetur | - attorno ad 'circumspectandum' in + acc

guardaroba vestiarium -ii n

guardarsi caveo ab aliquo

guardia vecchia - | - forestale saltuarius | - del corpo stipator -oris m. | - di frontiera - limitaneus miles

guardiacoste miles litoreus

guardiano ianitor -oris m.

guarigione medeor alicui; -i straordinarie sanationes mirae

guastare exedo -is -ere; inficio - ìnficis -ere | guastano la civiltà umana civilizationem humanam inficiunt

guasto defectus -us m.

guerra bellum -i n | perdere la - inferiorem discedo -is -ere | (amitto -is -ere proelium) | acie vinci | - chimica quasi in «chemico bello» | dopo la - eo confecto | prima dello scoppio della - ante alterum omnium gentium bellum | - mondiale bellum mundanum | bellum universale | seconda - mondiale alterum atque universale bellum | - totale bellum universale | durante la - eo flagrante

guerrigliero - bellator tectus

gufo strix-gis; -i bubulare bubo-as -are

Guibertus Gemblacensis

guida dux -ducis m | index | hodegeta -ae m [musei] | auctoritatis usus, ductor SR 47 | directio -nis f | mystagogus | dux (in ecclesia ducem habuimus) | - di gubernationis | seguendo la - ductum sectans | sotto la - ducente | praeeunte | sub ductu [episcopi]

guidare | duco -is -ere mf 16 | guberno | facendosi - ductus spiritu Evangelii | - preghiere precem dirigo -is -ere | per - ad temperandam (renovationem) | rego

guidatore autoraedarius; agitator (di animali)

Guigo de Blavone

Guglielmo Gillelmus Dandina de S.Sabino | a S.Theodorico | frater Grandimontensis | de Trahinaco

Willelmus Guillelmus

guisa a - di bestie pecudum ritu

gulash guliasum -ii n.

guscio putamen -inis n.

Gustavus -i.

gusto gustatio -ònis f; subtile iudicium; gustatus (precandi); elegantia -ae f

gustoso iucundus


Kal Mart MMVIII



Scrivi