GLOSSARIUM DE RE METRICA GRAECA ET LATINA

A -- B -- C -- D -- E -- F -- G -- H -- I -- J -- K -- L -- M -- N -- O -- P -- Q -- R -- S -- T -- U -- V -- W -- X -- Y -- Z


L

Laconicum metrum dicitur 4m an^ (aristophanius) cum s in V sede.

Lebuini

Lekythion dicitur quoque euripideus.

Leonini versus dicuntur qui similiter desinent:

Lesbici versus spectant Aeolica carmina.

Lex - zeu=gma - pons.

Lexis seu elocutio est summa virtutum ad dicendum, quae apud Aristotelem esse potest
dieiremh/nh seu fracta et
katestrammh/nh seu vinculata.

Licentia poetica est correptio quantitatis prout necessitas versus requirit: e.c. apud Homerum
sequentia v v v vel v - - v
aptatur hexametro:
a)podi/wmai ex v v fit - v v, kuaneoj
ex v v v v fit -v v ;
o)/noma fit ou)/noma,
geno/menoj fit geino/menoj,
u(pe\r a(/la fit u/pei\r a(/la,
e)n fit ei)n.

Linguistica

Litotes est attenuatio seu imminutio sensus, quae fit per grandia verba opposita veritati rerum:
Militi illi non est cor leonis.

Loci communes - koinoi\ to/poi - sunt innumerae categoriae sermonis, quae fere semper de omnibus dicuntur quasque omnes noverunt: quis, quid, quibus auxiliis, ubi, cur, quomodo, quando.

Logaoedici - logaoidika/ = sermo + cantus - versus asymmetricum rhythmum habent:
da et an in eodem membro cum tr et ia comitantur vel in serie tr / ia inseritur da [as, sapph, alc].
Dain et alii logaoedicum silentio tradendum esse putant (O.m. p.832ss).
Ibyc est 4mlog^;
Praxill est 5mlog.

Longa - sullabh\ makra/ - in metrica est mora duorum temporum, in musica semiminima h.

Ludi Olympici a lyricis choralibus potissimum extolluntur.
Zeus, deus Olympiae, nuntiis missis Graecis urbibus, et pace cunctis imposita, ludis praeerat, qui in hebdomada certabantur

Longum - In metrica vocandum est longum elementum, non autem syllaba longa, quia elementa sunt partes versuum, non sunt partes verborum: longum enim saepe solvitur in duo brevia, sed syllaba longa non potest scindi in duas beves.

Ludi scaenici e contra sunt fictae fabulae, apud Latinos recensiores quam apud Graecos, creati medio s.IV more Etruscorum ad iram deorum placandam.
Genera potiora sunt

Ludus verborum est immutatio vocis: sw=ma-sh=ma, AVE-EVA.

Lyrica - lu/ra - antiqui carmina dixerunt, quae ad lyrae vel similis instrumenti (magadis, kitharis, barbiton, phorminx) sonum canebantur vel dicebantur, atque distinxit in monodica et choralia prout a singulis vel a choro dicerentur.


METRA LYRICA IN CARMINIBVS MONODICIS ET CHORALIBVS

Metra lyrica iterant polyschema sive simplicem iambicum, vel dactylicum, vel trochaicum, sive complexum choriambicum, vel gliconeum, vel commixtum multis colis in membro et in versu, ut sunt dicolon archilocheum et dactylo-epitrita, innixa membris diversis.
Metra praecipua lyricorum sunt ergo:


Ionici epodici versus
Simplex est stropharum systema Archilochi, Hipponactis, Anacreontis.
Stropha complectitur duo vel tres periodos, quarum prima esse potest hexameter vel iambicus trimeter, ceterae autem beviores metra dactylica vel iambica.
Brevius colon sequens longius proprie dicebatur o( e)p%do/j [ sti/xoj].

Cola varia sunt:


Distichus elegiacus quoque huic formae adscribendus est: 6mda+2hem,
necnon 3mia+[hem+2mia], et 3mia+ith (- v - v - -).

Proprium schema habet forma:

- vv - vv - vv - v v | - v - v - - (4da+ith)
x - v - x | - v - v - - (3pia=penthemimer+ith).
Archil. 188. 1-2:
ou)ke/q' o(mw=j qa/lleij a(palo\n xro/a: | ka/rfetai ga\r h)/dh
o)/gmoij, kakou= de\ | gh/raoj kaqairei=
189 polla\j de\ tufla\j e)gxe/luj e)de/cw
.

Iambi numquam solvuntur.
Dimeter subicitur legi Porson, id est II anceps non habet longum in fine.
Hemiepes numquam contrahitur neque hiatum habet; correptio saltem primum biceps spectat.

Non est epodus sed formam eius servat Carmen Demetrae et Persephonis (Archil. 322-3), cum 2mia+lekythion ( ` v ` x ` v `):
Dh(metroj a(gnh=j kai\ Ko/rhj
th\n panh/gurin se/bwn
.
Lex Porson non servatur.

Neque est epodus carmen Archil. 168-71:
x - vv - v v - - | - v vv v - - cum contractionibus et resolutionibus:
)Erasmoni/dh Xari/lae, | xrh=ma/ toi geloi=on e)re/_w, polu\ fi/ltaq' e(tai/rwn, || te/ryeai d'a)kou/wn.

Antiqui breviora cola in eadem linea ponebant licet diversi essent versus, ut in Coloniae Epodo Archilochi (fr. 196a. 9-11):
tosau=t'e)fw/nei: th\n d'e)gw\_a)ntamei[bo/mhn: 3ia || 'Amfimedou=j qu/gater, e)sqlh=j te kai\ hem||2ia ||| brevis in longo (qu/ga)ter, indicat finem periodi.
Metrici a)suna/rthta non conexa hos versus vocabant licet eos fugeret naturam non aliam esse ac periodi in separatas lineas distributi.

Lesborum peculiaria metra -Aeolica traditio ut est apud duo lyricos poetas Lesbi, Sappho et Alcaeus, videtur multis rationibus magis esse archaica quam in aliis regionibus.
Non datur resolutio longae - in duas breves v v neque contractio brevium v v in longam -¨ , ut sllabarum numerus fixus sit. Vedica carmina resonant, cum basis (duo primae syllabae) libera sit, tamquam reliquiae antiquae libertatis in pre-cadentiali parte versus.

Anceps duplex, 'aeolica basis', primam syllabam saepius longam quam brevem exhibet.
Perraro utraque est brevis, et numquam postea adhibetur.
Symbolum o o (pro x x) utitur ad declarandum utramque syllabam esse posse longam vel brevem sed utramque non posse brevem esse.

Aeolicorum carminum peculiaris est usus asymmetricorum membrorum, quae dividi nequent per pedes et metra.
Ubicumque inveniuntur generice appellantur 'aeolica' cola, quae formam habent:

Alia cola sunt 2mia et 2mia^, 2mtr, lk, ith, penthemimer (pe), ionici dimetri v v - - v v - - (2io) et derivati per anaclasim anacreontici v v - v - v - - (2io+).

Glyconeum x' x ` v v ` v ` interdum per anaclasim fit - v v - v - v - (''gl) vel x x - x -vv- (gl'');
item hipponacteum x x - v v - v - - interdum fit - v v - v - v - - (''hi) vel x x - x - v v - - (hi'').
Anaclasticae formae responsionem metricam saepe ostendunt cum exemplari.

Cola adhibentur quoque ut versus, interdum bina vel terna.
Saepe generant alias formas:

Communiores formae expansionis per dactylos et choriambos - v v ' - v v - fit bis et ter quoque iteratos:
x x - v v - v v - v v - v - gl2d
x - v v - '- v v -' v - - hag^

In versibus choriambicis expansis caesura exhibetur saepe inter choriambos:
x x - v v - | - v v - | - v v - v -, etc.


Strophae

Omnes Lesbici versus strophas distichas, tristichas, tetrastichas generant, in quibus saltem unus versus alius est ac ceteri. E.c. Sappho 94. 6-8:
ta\n d'e)/gw ta/d'a)meibo/man gl ||
cai/rois' e)/rceo ka)/meqen gl ||
me/mnais': oi)=sqa ga\r w)/j se ped/h/pomen. gld |||.

Sappho, Alceus, Anacreon lyricae monodicae structuram iteratam versuum dederunt kata\ sti/xon, item stropharum, ut in sapphica et alcaica.
Colon non aliud ac versus habetur.

Lyrica choralis Graecorum magis est complexa et magis numerosa genera complectitur:


Alcmanes

Alcmanes utitur innumeris formis dactylicis, ut sunt tetrametri acatalectici et catalectici, hexametri et huiusmodi:
( x ) -' v v -' v v -' (-);
( x ) -' v v -' v v -' v v -'

Cola communiora trochaeis et iambis dimetris utuntur, necnon ionicis, hipponacteis, pherecrateis, et huiusmodi. E.c. Louvre Partheneion, PMG 1.36-49:

36 e)/sti tij siw=n ti/sij: lk ||
37 o( d' o)/lbioj, o(/stij eu)/frwn hag ||
38 a(me/ran [di]aple/kei lk ||
39 a)/klautoj: e)gw\n d' a)ei/dw hag ||
40 )Agidw=j to\ fw=j: o(rw= F' lk ||
41 v' w(/t' a)/lion, o(/nper a(=min hag ||
42 )Agidw\ martu/retai lk ||
43 fai/nhn: e)me\ d' ou)/t' e)painh=n hag ||
44 ou)/te mwmh/sqai nin a( klenna\ xorago\j 3tr ||
45 ou)d' a(mw=j e)h=i: dokei= ga\r h)/men au)/ta 3tr ||
46 e)kpreph\j tw\j w(/per ai)/tij 2tr ||
47 e)n botoi=j sta/seien i(/ppon 2tr ||
48 pago\n a)eqlofo/ron kanaxa/poda 4da ||
49 tw=n u(popetridi/wn o)nei/rwn:
ard |||

Finis periodi utitur brevi in longo (36), hiatu (38, 39, 45), ancipiti ante anceps, ancipiti ante breve, id est, si colon ancipiti terminatur (e.g. - v v - v v - x), et sequens ancipiti vel brevi initur, finis periodi inter ea indicatur;
animadverte in l. 40 elisionem F;
animadverte in 46 quod post v - - in trochaicis colis, finis verbi tw/j habetur fere unum cum w(/per;
animadverte in 48 quod dactylicus tetrameter acatalecticus non potest habere finem periodi cum nequeat mutare - v v in - v x ;
animadverte in 49 quod pro ard in nonnullis strophis habetur D2, i.e. v v - pro v - -, quae mendosa responsio fere unum est, quia responsio metrica stropharum est rigida.


Lyr 88.1
parqenei/a ai)/smata da-epitr

eu(/dousi d' o)re/wn korufai/ te kai\ fa/raggej hem + enh vel enh + 2tr [Gent 2m tr]
prw/one/j te kai\ xara/drai pher + enh vel hem[asclI]fem + diia^
fu=la/ t' e(rpe/t' o(/sa tre/fei me/laina gai=a pros + ityph
qh=re/j t' o)reskw/ioi kai\ ge/noj melissa=n enh + doc vel tri ia
kai\ knw/dal' e)n be/nqessi porfure/aj a(lo/j: pros + hem
eu(/dousi d' oi)wnw=n fu=la tanupteru/gwn.


Stesichorus

Poemata dactylis utuntur, sed adsunt quoque iambica-trochaica elementa, potissimum in fine periodi.
Anceps x ante seriem dactylicam biceps esse potest vel biceps/anceps: id est v v , - , v.

Thebaidis schema metricum:
str./ant.: D : x D - || D pe || D | x D - || D | x D : x - v - || D | ia pe |||

epod. D | x D | pe || 2tr || D : x D - || pe || D : x D - || - - - v - - |||

[cf P.J. Parsons, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 26 (1977) 7ss].
Primum biceps D-colon, si non est verbi finis, potest contrahi: - \vv - v v - .

Geryoneidis schema metrimum:
\vv 3da^ || \vv 7da^ || \vv 5da^ || \vv 14da^^ |||;

da^ = - x , da^^ = -;
e.g. \vv 6da^^ =
\vv 1- v v 2- v v 3- v v 4- v v 5- v v 6- .

Numquam tria longa consecutiva habetur.

Resolutio non datur.


Ibycus

Apud Ibycum inveniuntur quoque asymmetrica cola, potissimum
` v v ` v v ` v ` (dodd = ibyceum)
` v v ` v v ` v ` - (ard).
PMG 286. 1-6 = stropha:

5.1 h)=ri me\n ai(/ te Kudw/niai dodd ||

2 mhli/dej a)rdo/menai r(oa=n dodd ||

3 e)k potamw=n, i(/na Parqe/nwn dodd ||

4 ka=poj a)kh/ratoj, ai(/ t' oi)nanqi/dej 4da alcm |

5 au)co/menai skieroi=sin u(f' e(/rnesin 4da alcm |

6 oi)nare/oij qale/qoisin: e)moi\ d' e)/roj 4da alcm |

7 ou)demi/an kata/koitoj w(/ran. ard 10sy alc |||.

Quarta periodus ka=poj -- w(/r\an est expansio trium praecedentium.


IBYCUS 1a.1-29

Schema strophae et antistrophae
= syzigies triadiches: str ant ep:

` v v ` v v ` v v ` v v = 4m da vel alcm

1. oi(\ k]ai\ Dardani/da Pria/moio me/g'
òikai dàrdanidà priamòiome ant.

2. a)/j]tu periklee\j o)/lbion h)na/ron
gàstuperìckleesòbionénaron

` v v ` v v ` | - - v v - v - x = hem + enh

)/Arg]oqen o)rnume/noi
àgrothenòrnumenòi

œ6Zh]no\j mega/loio boulai=j
zenòsmegalòiobùlais

- - v v - v v - -

ca]nqa=j (Ele/naj peri\ ei)/dei
xanthàselenàsperiéidei ep.

dh=]rin polu/umnon e)/x[o]ntej
derìnpoluùmnonechòntes

po/]lemon kata\ dakr[uo/]enta,
polemòncata dàcruoénta

Pe/r]gamon d' a)ne/[b]a talapei/rio[n a)/]ta
perga mòndanebà talapéirionàta

œ6xru]soe/qeiran d[i]a\Ku/prida.
chrùsoethéi ràndiakùprida

nu=]n de/ moi ou)/te ceinapa/tan P[a/ri]n !!]
nùndemòixeinàpatànparin str.

e)piqu/mion ou)/te tani/[sf]ur[on
éstepithùmionùtetanìsfuron

u(m]nh=n Kassa/ndran
ùmnenkàssandràn

œ6Pri]a/moio/ te pai/daj a)/llou[j
priamòiotepàidesàallus

Tro]i/aj q' u(yipu/loio a(lw/si[mo]n
tròiastùpsipulòioalòsimon ant.

a)=m]ar a)nw/numon: ou)dep?[ h(r]w/wn a)reta\n
àmaranònumonùdepeléusomai éroònaretàn

œ6u(p]era/fanon ou(/j te koi/la[i
uperàfanonùstekòilai

na=ej] polugo/mfoi e)leu/sa[n
nàespolugòmfoieléusan ep.

Troi/]ai kako/n, h(/rwaj e)s?q?[lou/j:
troiàcaconéroasésthlus

tw=n] me\n krei/wn )Agame/[mnwn
tonménkreiònagamémnon

a)=]rxe Pleisq[eni/]daj basil[eu\]j a)go\j a)ndrw=n
œ6 )Atre/oj e)s[qlou=] pa/ij e)k p?[atro/]j:
kai\ ta\ me\[n a)\n] Moi/sai sesof[ism]e/nai
eu)= (Elikwni/d[ej] e)mbai/en log?[ :
qnato\j d' ou)/ k[e]n a)nh\r
œ6diero\[j] ta\ e(/kasta ei)/poi
naw=n w([j Men]e/laoj a)p' Au)li/doj ant.
Ai)gai=on d[ia\ po/]nton a)p' )/Argeoj
h)lu/qo?[n !!!!!]n


Syncopatae clausulae

Interdum finis periodi habet tria longa, ut e.g. Alcmanes 174

a)/g' aut' e)j oi)=kon to\n Klehsi/ppw 2ia ^ia^ ||
quae pro iambico metro stant.


Cretici catalectici Alcmanis 58

)Afrodi/ta me\n ou)k e)/sti, ma/rgoj d' )/Erwj oi(=a pai/sdei,
àfrodì-tàmenùk-èstimàr-gòsderòs-òiapàis-pàidei

a)/kr' e)p' a)/nqh kabai/nwn, a(\ mh/ moi qi/ghij, tw= kupairi/skw.


Spondaei

Cantica libationum longis syllabis componuntur, ut in PMG 941:

spe/ndwmen tai=j Mn £m j paisi\n Mou/saij
kai\ tw=i Mousa/rxwi [tw=i] L tou=j ui(ei=
.

Exclusio brevium generat effectus grandiloquii.
Decasyllabi PMG 698, ascripti sunt Terpandro:

1 a)mfi\ moi au)=tij a)/naxq' e(kathbo/lon a)eide/tw frh/n.
Zeu= pa/ntwn a)rx £, pa/ntwn (gh/twr,

2 Zeu= soi\ pe/mpw tau/t n u(/mnwn a)/rxan.

In PMG 1027c 'molossus' imperat:
w)= Zhno/j | kai\ Lh=daj | ka/llistoi | swth=rej,
item in E. Ion 125-7
w)= Pai £\n | w)= Pai £n, | eu)ai/wn eu)ai/wn | ei)/hj, w)= | L tou=j pai=.

Rhythmica interpretatio certa non est.


Anacreon

Anacreon, poeta Ionicus, aeolicis quoque colis utitur, ut in PMG 358. 1-4:
sfai/rhi dhu)=te/ me poiki/lhi gl |
ba/llwn xrusoko/mhj )/Erwj gl |
nh/ni poikilosamba/lwi gl |
sumpai/zein prokalei/tai. ph |||

Quattuor cola sunt in synapheia.
Libertas Aeolicae basis coarctatur, ut saltem alterutra syllaba sit longa, et saepius, ut hic, utraque.

Glyconica variatio ''gl - v v - x - v - invenitur cum gl^ (=ar: 385-6) et ith (387).
Cum choriambica expansione generat iambo-choriambicos versus

` v v ` ` v v ` x ` v ` x ` v ` ''glc ia
or ` v v ` ` v v ` ` v v ` x ` v ` ''gl2c

Addito 2mia prosequitur a versu 388:

385 pri\n me\n e)/xwn berbe/rion, kalu/mmat' e)sfhkwme/na, ||
386 kai\ xuli/nouj a)straka/louj e)n w)si\ kai\ yilo\n peri\ | -
387 p'leurh=isi [de/rm'h)/iei] boo/j, |||
388 nh/pluton ei)/luma kakh=j a)spi/doj a)rtopwli/sin || -
389 ka)qelopo/rnoisin o(mile/wn o( ponhro\j 'Arte/mwn | - , - eo syn
390 ki/bdhlon eu(ri/skwn bi/on. |||

In forma catalectica et solutione longi initialis invenitur in 378:
` v v ` ` v v ` ` v / x ` ` v ` v ` - ''glc ia^ | ar2c

378 a/nape/tomai dh/ pro/j )/Olumpon pteru/gessi kou/fhij
379 dia/ to/n )/Erwt': ou/ ga/r e/moi/ [ - v ] qe/lei sunhba=n
.

Antiquissimum exemplum est resolutionis in sequentia - v v.

Anacreontis ionici cum anaclastica variatione vv ` v ` v ` - uniuntur in synapheia, ut e.g. PMG 395. 1-6:
polioi\ me\n h(=min h)/dh | kro/tafoi, ka/rh te leuko/n, |
xari/essa d'ou/ke/t' h(/bh | pa/ra, ghrale/_oi d'o)do/ntej, |
glukerou= d'ou)ke/ti pollo\j | bio/tou xro/noj le/leiptai.
|||

Variatio penultimi membri v v - - v v - - denotat vultum strophae, qui iteratur perfecte in ceteris strophis carminis.

Relatio ionici et aeolici carminis declaratur a versu 346 fr. 1, qui est aeolicus si dividitur
- v v - v - v - ''gl
- v v - v - v - ''gl
- v v - - v v - v - - ||| arc

apparet 2mio cum syllaba extra in primo membro et hypercatalexi in tertio si dividitur, addita syllaba in fine primi et secundi membri:
- v v - v - v - - |
v v - v - v - - |
v v - - v v - v - - |||,


Huiusmodi divisio invenitur in skoliis [PMG 884-908], quae carmina sunt canenda post prandium nulla peculiari forma sed eadem melodia.
S. 898-901 habent idem schema:
` v v ` v ` v `( - : v : v ` v ` || ''gl °dod ||
` v v - v - v -( - | v v - v v - v - ||| ''gl ° dodd |||

Circiter duodecim habent schema:
o o - v v - v - v - - || gl ia^ ||
o o - v v - v - v - - || gl ia^ ||
v v - v - - v v - ||
- v v - v -( - : v v - v - ||| dod ° dod |||,
Tertius versus non habet nomen.


Anakreontika

3 gounou=mai/ s' e)lafhbo/le
canqh\ pai= Dio\j a)gri/wn
de/spoin' )/Artemi qhrw=n:
h(/ kou nu=n e)pi\Lhqai/ou
di/nhisi qrasukardi/wn
a)ndrw=n e)skatora=ij po/lin
xai/rous', ou) ga\r a)nhme/rouj
poimai/neij polih/taj.
4 ou(=toj dhu)=t' )Ihlusi/ouj
ti/llei tou\j kuana/spidaj.
6 sina/mwroi polemi/zousi qurwrw=i
7 Megisth=j d' o( filo/frwn de/ka dh\ mh=nej e)pei/ te
stefanou=tai/ te lu/gwi kai\ tru/ga pi/nei melihde/a.
8 muqih=tai
d' a)na\ nh=son w)= Megisth=
die/pousin i(ro\n a)/stu.


HOME PAGE


Scrivi