S |
S est saepe caduca apud antiquos poetas: Nos sum s Romani qui fuimus ante Rudini.Sandhi est vox indica, qua saepe compositio verborum in sequela declaratur: cum pono = compono, rosasom = rosarum.
Sapphicus versus formas communiores habet 11sy [minor] et 15sy [Maior unius Horati].
- Maior = 2tr + chor + arist ` v ` x ` | v v ` | ` v v ` v ` x [15sy]
- minor = 2tr + arist
` v ` x ` | v v ` v ` x [11sy]
poikilo/qron' | a)qana/ta )Afro/dita
[pòikilòtron-átanatáfrodìta]dulce ridentem Lalagen amabo
[dùlcerìdentém-Lalagénamàbo]
- Sapphica stropha Maior constat arist et sapphico M bis iteratis [distica dicolon]
Lydia dic per omnes
[Lìdiadìcperòmnes]
te deos oro, | Sibarin | cur properes amando
[tèdeòsorò-sibarìn-cùrproperèsamàndo]
perdere, cur apricum
[pèrderecùraprìcum]
oderit campum | patiens | pulveris atque solis
[òderìtcampùm-patièns-pùlverisàtquesòlis]
- Sapphica stropha minor constat 3 11sym + ad [tetrasticha dicolon]
Lectio vocalis
Fai/netai/ moi kh=noj i)/soj qe/oisin
Ille mì par ésse deò vidétur,
e)/mmen' w)nhr, o)/ttij e)na/ntio/j toi
ìlle, sì fas ést, superáre dìvos,
i)sda/nei kai\ pla/sion a)=du fwnei/-
quì sedéns advérsus idéntidém te
saj u)pakou/ei (SAPPH. 2)
spéctat et aùdit (CATUL. 51).Alcaeus
Xai=re, Kulla/naj o( me/deij, se\ ga\r moi
káirekùllanàs-omedéissegàrmoi
qu=moj u(/mnhn, to\n koru/faij e)n au)/taij
tùmosùmnentòn-korufàisenàutais
Mai=a ge/nnato Kroni/dv mi/geisa
màiagènnatò-kronidèmigèisa
pambasi/lh .
pàmbasilèiHoratius
Alme sòl, currù nitidò dièm qui
promis èt celàs aliùsque et ìdem
nàscerìs, possìs nihil ùrbe Ròma
vìsere màius...Hymnus liturgicus
Iste Cònfessòr, Dominì colèntes,
quèm piè laudàt populùs per òbem
hàc diè laetùs meruìt suprèmas
scàndere sèdes.Fragmina Sapphus
(Translatio Pistoris)Sicut dulce rubens ramo dependet ab alto
pomum supremo, quod praeteriere legentes...
at non praeteriere; prehendere non potuerunt!--------------------------------------------------------------------------------
Qualem sub pedibus protriverunt hyacinthum
pastores, prostratus humi nunc purpureus flos.--------------------------------------------------------------------------------
Benigna mater, haud nunc
tibi texta nere possum;
amore capta pupi
Venerem per mollicellam.--------------------------------------------------------------------------------
Atque mortua eris, nec tui erit commemoratio,
nec desiderium, tu neque enim floribus interes
Musarum, atque etiam invisibilis Ditis in aedibus
una cum exanimis corporibus lapsa vagaberis--------------------------------------------------------------------------------
Iamiam cecidere luna
et Pleïades, suprema
iam praeterit hora noctis
et sola cubo cubili--------------------------------------------------------------------------------
Alcaeus:
O dulce ridens crinibus atra Sapphoe,
Velim tibi quid dicere sed pudet meSappho:
Si quod cupis dignum foret aut bonum
si non parares dicere turpe quid
non lingua torperet pudore
sed mihi id eloquerere aperteSatura est carmen didascalicum et actio dramatica in qua varia elementa miscentur: dialogi, cantus, musica, saltationes.
Satura Menippaea alternatim componitur versibus et oratione soluta.Saturnius vel Faunius est versus antiquus Romanorum, cuius naturam I.B. Pighi ponit in rhythmo verbi et successione arsium et thesium, cum alii in rhythmo accentuativo per 2 hemistichos et 5 accentus:
virùm miì Camèna | ìnsecè versùtum 2mia^ + ith
malùm dabùnt Metèlli | Naèviò poètae.Bassus tradit formas incertas, quibus usi sunt Livius Andr. (Odyssia), Naevius (Bellum Poen./Pun.), Elogia Scipionum, aliique.
Scansio est lectura metrica versus.
Doctrina d.v. Pighi
Versus discimus non legere sed scandere, quasi gradus accentum qui dicitur 'intensitatis' iubemur trudere in quasdam syllabas et eas ictu quasi contundere longae brevesque syllabae oculis nostris proponuntur, non illae quidem auribus, quas ictibus contentas esse oportet hominès sonat quod alibi hòmines, canò, quod càno, aliaque summa admiratione digna vocabulorum monstra.
Accentum, qui dicitur intensitatis, a Graecorum Latinorumque veterum sermone alienum fuisse aperte planeque testantur Varro Cicero Nigidius Gellius, I a. Chr. n. saeculo atque II p. Chr. n. (cf Varro ap. Serg. gramm. IV I53 et 525 Keil; Nigidius ap. Gell. I3, 25; Ciceronis orator 56-57 et I73).
Rhythmus veterum ex ordine quodam constat syllabarum longarum breviumque, quae figuras quasdam et mensuras efficiant; quarum modus non unus est.
De mensuris agimus, quas i)soxro/nouj appellamus. In 'metricis' Graecorum Latinorumque versibus, praeter illum syllabarum ordinem, nihil fuit quod rhythmum efficeret, nec ictum nec illam vocis elationem, quae to/noj a Graecis dicitur: ictum enim nusquam fuisse ante II saeculum p. Chr. n., tonum - accentum musicum alii vocant - in nullis umquam hominum sermonibus rhythmi effectorem fuisse.
Sequitur ut Latini versus ita legendi sint ut nostros legimus, dummodo syllabas longas ne corripiamus, breves ne producamus, neve intentiorem faciamus quae elatior fuerit.
Nam Romana cantilena abhinc mille quingentos annos obmutuit: quamquam exaudire possumus in Ambrosianis et Gregorianis antiquissimis cantibus.
Necesse est igitur ut accentus nostros quam maxime extenuemus, ex quibus abnormis et prorsus alienus rhythmus nascatur, atque ut diligentissime mensuram syllabarum servemus: hoc si fecerimus, ipsos Vergili versus suo rhythmo, suo quasi sono praeditos licebit audire: quos non est dubium quin haec nostra loquendi consuetudo aliquantulum vexet et vitiet, sed ipsam versus animam, rhythmum dico, sospitatam laetabimur.
Herous definitur a metricis 'dactylicus hexameter catalecticus in disyllabum'; a rhythmicis 'periodus rhythmica metrorum sex generis paris'; ab Ennio 'versus longus'.
Periodus est 'complexio, continuatio, ambitus, circuitus' verborum (Cic. de orat. 3, 182. 186. 192), quae rhythmica, seu 'numerosa' dicitur, si metiri possumus intervallis aequalibus (ib. 185) atque eam finiri et cadere sentimus; eadem in heroo sex metra complectitur, quorum quinque primi figuram habent dactyli vel spondii, sextus postremus spondii vel trochaei, in quo periodus finitur; omnes autem constant ex thesi - 'positio' - et arsi - 'elatio' - utraque binum 'temporum': ideo generi metrorum 'pari' ascribuntur, quorum thesis ab arsi distinguitur, quia mente sensuque 'impressionem' quandam (ib. I85) in thesi facimus, in arsi non facimus.
Metrum idem fere est quod Italis 'battuta', Francogallis 'mesure', Theodiscis 'Takt'; thesis quod 'tempo forte, frappé, Senkung', arsis quod 'tempo debole, levé, Hebung'.
Dactylus quidem et spondius pes metra sunt quae nos 'duabus quartis partibus' (2/4) metimur, item trochaeus sextus, cuius quartum tempus keno/n a Graecis dicitur, sive lei=mma: ab Italis 'pausa di croma', a Francogallis 'demisoupir' a Theodiscis 'Achtelpause'.
Hexametrum caesurae (tomai/) dividunt in duas tresve partes.
In duas semiquinaria (penqhmimerh/j), post longam priorem tertii metri (id est post quintum semipedem); in duas trochaica (kata\ tri/ton troxai=on), post brevem priorem tertii metri; in duas semiseptenaria (e)fqhmimerh/j), post longam priorem quarti metri (id est post septimum semipedem); in tres semiseptenaria et semiternaria (triqhmimerh/j) post longam secundi metri (id est post tertium semipedem).
Caesuris additur nonnumquam, inter quartum et quintum metrum, diaeresis bucolica. Verg. Georgicôn I, 276:
[ìpsadièsaliòs | aliòdeditòrdinelùnas] |
ictus: ì - è - ò | ò - ò - ù lectio sine scansione:
ì-psa dì-es à-lios à-lio dè-dit òr-dine lù-na |
Priscianus in Partitione XII versuum Aeneidos, gramm. III pp. 461ss:scande versum: armavi rumqueca notro iaequi primusab oris...
scande versum: conticu ereom nesin tenti quorate nebant;
atque alii: ármavi alii armavì enuntiabant.
Quae legendi ratio fuit nulla, sed omnino versum dividendi.
- dimeter trochaicus acatalecticus
Pànge lìngua glòriòsi
accentuative: Stàbat Màter dòloròsadimeter trochaicus catalecticus
Sàlve! Dì dent quaè velìs
accentuative: dùm pendèbat fìliùs
- dimeter iambicus acatalecticus
Ætèrne rèrum Cònditòr
accentuative: Marìa Màter gràtiaèdimeter iambicus catalecticus
Frenàre nèscit ìras
accentuative: Adòro Tè devòte
- trimeter trochaicus acatalecticus
àrva sìcca Nìlus ìntrat: ìte laèti
accentuative: --trimeter trochaicus catalecticus
--
accentuative: --
- trimeter iambicus
- tetrameter trochaicus acatalecticus
----
accentuative: ---- catalecticus
--
accentuative: --
- tetrameter iambicus
- senarius iambicus
- hexameter dactylicus
Phonica spectata ratione, schema hexametri est:
- - series 4 dactylorum vel spondeorum, ictu in I syllaba pedis cuiusque et caesura medio III pede, quae vocatur semiquinaria;
- - dactylus in V sede ictu in I syllaba;
- - duo syllabae extremae ictu in prima, quae est penultima versus.
Praeterea hexameter caesuras habere potest,
- medio II pede, quae caesura semiternaria vocatur
- medio IV pede, quae semiseptenaria vocatur
- raro caesura cadit in medio dactyli brevium III pedis, quae feminina vocatur.
Ex.c.: Hor., Ep. I, 7, 29-36:
- Forte per angustam | tenuis vulpecula rimam
In lucem ponamus nexus inter pedes et extollamus fortem caesuram |.
Fòrte per - àngu - stàm | tenu - ìs vul - pècula - rìmam dsdddrèpserat - ìn cume-ràm | fru-mènti, - pàstaque - rùrsus ddssd
ìre fo-ràs ple-nò | ten-dèbat - còrpore - frùstra. dssdd
Cùi mu-stèla pro-cùl: | «Si - vìs, ait, - èffugere - ìstinc, sdssd
màcra ca-vùm | repe-tès ar-tùm, | quem - màcra su-bìsti». ddssd, ces. 3+7
Hàc ego - sì com-pèllor | i-màgine, - cùncta re-sìgno: dsddd, ces. femm.
nèc som-nùm ple-bìs | lau-dò satur - àltili-ùm nec sssdd
òtia - dìviti-ìs | Ara-bùm li-bèrrima - mùto. dddsd
- hendecasyllabys falecius
Scansio stropharum
- distichus elegiacus
- sapphica
- alcaica
Scansio alia est ac schema abstractum versus.
Versus innititur syllabis, schema autem positionibus in quibus accommodandae sunt syllabae.
Positio est longa, brevis, anceps, saepe ad poetae martem.
Lectio scholastica ictu metrico utitur, iuxta Priscianum et Martianum Capellam, inter antiquos, et scholam Anglicam et Germanicam saeculi elapsi (Bentley, Hermann, Boeckh).
Versus quoque innititur syllabis et positione qua fruuntur.
Positio longa, brevis, anceps (indifferens), esse potest: anceps datur si quantitas pendet ab poeta.
In IE poesi videtur quantitas tantum in fine versus adstricta esse, alibi autem libera.
Cuius reliquiae fortasse in Aeolicis metris patet, cum versus incipiat duobus ancitibus, quae basis vocantur.
Longa - loci principes - a ceteris separatur positione alternative brevi et ancipiti.
Ideo rhythmus fundamentalis est
- ... - v v - v v - ... vel
- ... - v - x - v - ... (symmetricus), vel
- ... - v v - x - v - ... (fusio utriusque), vel
- ... - v - x - v v - ... (asymmetricus).
Sequentia est ascendens x - v or vv -
vel descendens - v.
Pinceps positio solvi potest duobus brevibus syllabis, item duo breves consecutivae contrahi in principem.
Ergo vv est quaedam unitas, biceps.
Tres consecutivae breves sunt
vel brevis et biceps
vel brevis et anceps.
- anaclasis est mutatio quantitatis in metro, e.c. metrum - v v - alternatur cum v - - v et - v - v.
- Fere numquam praepositivae ante caesuram vel finem periodi ponuntur, neque postpositivae post eandem.
- Licentia magna datur nominibus propriis in versu.
Scazontes - ska/zw, claudico - vel hipponactei, vel choliambi - xolo\j i)/amboj - sunt 3m ia qui s pro ia habent in VI sede.
Schemata dianoeas sunt sententiarum exornationes.
Schemata lexeos sunt verborum exornationes:
prolepsis, zeugma, hyposeuxis, syllepsis, anadiplosis, anaph., epanalepsis, epizeuxis, paronomasia (adnom.), schesis onomaton, parhomoeon, homoeoptoton (similiter cadens), homoeoteleuton (simil. desinens), polyptoton (adnom.), hirmos, polysyndeton, dialyton (asyndeton, dissolutum).Scholiastes - sxoliasth/j - est commentator; sxo/lion est commentarius.
Scholium, Skolia, sunt cantus conviviales qui forma peculiari carent: philosophici vel morales.
Semiconsonae |i| et |u| ante vocalem interdiu consonae fiunt:
e-ius, ma-ius; non autem bi-iu-gus, i-a-spis, i-am-bus; item Iesus, Ioseph: ie-sus, io-seph vel i-e-sus, i-o-seph.Senarius est versus 6m, qui ''propter similitudinem sermonis sic saepe sunt abiecti ut non numquam vix in eis numerus et versus intellegi possit'' (CIC., or. 55,184).
Septenarii sunt versus 7 pedum.
Sequentia est hymnus plurimis strophis rhythmice compositis, cum consonantia syllabarum in fine cuiusque versus.
Auspicius auctor videtur.
Sequentiae extremae syllabae vocis alleluia in longum productae aptabantur.
Fere quinque millia carminum supersunt s. XII-XIII, quorum dicuntur auctores s.Bernardus, Adamus a Sancto Victore, Iacobus Tudertinus [Todi], Alfanus Salernitanus, Ioannes Peckam et Thomas Aquinas.
Exempla cantus sequentiarumSerpentini versus seu decisi:
- Martinus mirus more | ore laudavit Deum...
- Ave, porta poli, noli te claudere mota,
vota tibi grata data suscipe, dirige mentem
Tu es filia novella, simplex, clara columbella,
stella excellentiae, fiscella clementiae.Signa
morae sunt:
- punctum (.) telei/a, virgula (,) ko/mma, virgula punctata (;) a)/nw telei/a (:), bipunctum (:), exclamatio (!) qaumastiko/n, interrogatio (?) e)rwthmatiko/n (;), citatio ("..." vel «...») ei)sagwgika/, linea parenthetica (-), uncini parenthetici ((...) vel [...] vel <...>) pare/nqesij, dialutika/ (''), a)po/strofoj ('), a)posiwphtika/ (...).
Diacritica sunt:
- h( para/grafoj, strophae finis, h( korwni/j, triadis strophicae finis, * a)steri/skoj, carminis finis, < h( diplh\ h( e)/cw ble/pousa, rhythmi variatio, > h( diplh\ h( e)/sw ble/pousa, separatio strophae.
Silloi sunt carmina satyrica Graeca versibus hexametris.
Silvae sunt carmina sine ratione et ordine collecta.
Similitudo est comparatio et necessitudo imaginum.
Simmiacus est versus 17 sy.
SIMONIDES CEIUS
"praecipua ... eius in commovenda miseratione virtus"
(QUINT. X, 1,65)Qrh=noi - io a Maiore
fr.6 - - v v - - v v - - v v - v - ascl M aceph
a)/nqrwpoj e)w\n mh/ pote fa/shij o(/ ti gi/netai ˆau)/rion‰,
` v ` - ` v v ` ` v v `, ` v v ` v - 3m chor + doc
mhd' a)/ndra i)dw\n o)/lbion o(/sson xro/non e)/ssetai:
- ` v v ` v, v ` v v ` - - r + pros [sine muias]
w)kei=a ga\r ou)de\ tanupteru/gou mui/aj
- - - v - v - lec = di tr^ou(/twj a( meta/stasij.
Sko/lia fr.5 logaoedici
tw=n e)n Qermopu/laij qano/ntwn 4p da (alcm)
eu)kleh\j me\n a( tu/xa, kalo\j d' o( po/tmoj, 3m tr
- ` v v ` v v ` v, - v v - v v - v enhopl +hem fem
bwmo\j d' o( ta/foj, pro\ go/wn de\ mna=stij, o( d' oi)=ktoj e)/painoj:
e)nta/fion de\ toiou=ton ou)/t' eu)rw\j hem + mol
ou)/q' o( pandama/twr a)maurw/sei xro/noj. glych + diia
- - v v - v v - v, - v - - - v - enhopl + lec
a)ndrw=n a)gaqw=n o(/de shko\j oi)ke/tan eu)doci/an
- v v - v x, - v - v v - v - dodr I + gl
(Ella/doj ei(/leto: marturei= de\ kai\Lewni/daj,
- - - v v -, v v - v - v - - dodr II (hem mas) + enh
Spa/rtaj basileu/j, a)reta=j me/gan leloipw\j
ko/smon a)e/nao/n te kle/oj. - v v v , v - - v v
qrh=noj- paremiaci
fr.9 - - - v v - - - v hipp
a)nqrw/pwn o)li/gon me\n ka/rtoj,
a)/praktoi de\ melhdo/nej - - - v v - v x glai)w=ni d' e(n pau/r% po/noj a)mfi\ po/n%
- - v v - -, v v - v v - r + anv v - v v -, v - v v - v v - an + pros
o( d' a)/fuktoj o(mw=j e)pikre/matai qa/natoj:
- - v v -, v - v v - v v - an + pros
kei/nou ga\r i(/son la/xon me/roj oi( t'a)gaqoi/
o(/stij te kako/j. - - v v - mon an
BACCHY/LIDES
Theseus [strophae sine epodo]{
}Basileu= ta=n i(era=n )Aqana=n,
v v ` ` v v - v - - hiptw=n a(bŒrobi/wn a)/nac )Iw/nwn,
x ` v v - v - v ` x praxti/ ne/on e)/kŒlage xalkokw/dwn
v/ v v - v v - v ` - hipsa/lpigc polemhi/+an a)oida/n;
- ` v v - v - v ` - praxh)= tij a(mete/raj xqono\j
v - v v - v v - v - glychdusmenh\j o(/ri' a)mfiba/llei
- x - v v - v ` - hipstratage/taj a)nh/r;
x - v - v - prosh)\ lhistai\ kakoma/xanoi
x £- ` v v ` v x£ glychpoime/nwn a)e/kati mh/lwn
- v - v v - v ` - hippseu/ont' a)ge/laj bi/a‚i;
- ` v v - v - telesh)\ ti/ toi kradi/an a)mu/ssei;
-£ x - v v - v ` - hipfqe/ggeu: doke/w ga\r ei)/ tini bŒrotw=n
x ` v v - v, - v - v - r + hya)lki/mwn e)pikouri/an
- v - v v - v - glychkai\ ti\n e)/mmenai ne/wn,
- v - v - v - lecw)= Pandi/onoj ui(e\ kai\ Kreou/saj.
` - ` v v - v - v ` - phalec
IERWNI SURAKOSIWI IPPOIS [OLU]M?PIA]
A. 'Aristo[k]£rpou Sikel…aj kršousan str
arìstokàrpu sìkeliàscreùsanD[£]matra „ostšfanÒn te KoÚran
dàmatrà iòstefanòntecùranÛmnei, glukÚdwre Kleo‹, qo£j t' 'O-
ùmneiglùcudòrecleòithoàstolum]piodrÒmouj @Išrwnoj †pp[o]uj.
lùmpiòdsierònosìppus
seÚon]to g r sÝn ØperÒcwi te N…ka ... ant
sÝn 'Ag]la a ... te par' eÙrud…nan
'AlfeÒn, tÒqi] D?einomšneoj œqhkan
o)/lbion t?[škoj stefa/nw]n kurh=sai:
qro/hse d l[ao\j... ep
Solutae orationis genera:
narrativum (historia, fabula romantica, novella, fabula), drammaticum, demonstrativum, oratorium, epistulare...Solutio dicitur in metro, quotiens pro una longa duas ponimus breves (SERV. gr. 4,425,13). Longa potest dissolvi in duas breves.
Sonetto est Italicum carmen, quod habet 14 versus 11sy (M): binae strophae quattuor versuum (quartine) et binae trium versuum (terzine).
Sotadeus dici potest 4mio^ variorum a Sotade (sec. III a.Ch.) ad lubrica adhibitus. Schema:
- v v - v v - v v - v v
- - - v - - - v - - - - - ||
- v v - v v - - - - v - vv - v
- v v v v v - v vv v v v vv v
Ps.-Sotad. 8:
Mimou= to\ kalo/n, kai\ menei=j e)n brotoi=j a)/ristoj.
No/moj e)sti\ qeo/j. tou=ton a)ei\ pa/ntote ti/ma.
Ce/noj o)fei/leij ei)=nai tw=n ou) kalw=j fronou/ntwn.
Ou(= kalw=j bioi=j para/mene, keu)tuxei=j ta\ pa/nta.
Parath/rei ta\ pa/ntwn kala/, kai\ tau=ta su\ mimou=.
(Rh=sin d' a)gaqh\n dedome/nhn [eu)=] fu/lasse saut%=.
Soi\ tou=to gene/sqw fi/lon, [e)j] mhde\n a)taktei=n.
Th\n h(suxi/an kata\ bi/on i(/na pa/ntote thrv=j.
(Ugiai/nein eu)/xou toi=j qeoi=j, e)f' o(/son e)/xeij zh=n.
(Ugiai/nein eu)/xou toi=j qeoi=j, e)f' o(/son e)/xeij zh=n.
8 Th=j tu/xhj sko''pei=n dei= to\ me/''giston w(j e'')/latton,
kai\ to\ mh\ pa''ro\n mh\ qe/lein:'' ou)de\ ga\r so/n'' e)stin.
)Amfo/tera me/''nein ou)k oi)=den:'' e(/sthke ga\r'' ou)de/n.
)\An plou/sioj'' w)\n kaq' h(me/''ran skopv=j to\'' plei=on,
e)j tosou=ton'' ei)= penixro/j,'' e)j o(/son ei)= pe''risso/j.
(Wj pe/nhj qe/''lei sxei=n, kai\'' plou/sioj ple/''on sxei=n,
i)/son e)/xousin'' au)tw=n ai('' yuxai\ to\ me''rimna=n.Spiritus lenis - yilo/n, et fortis - dasu/, vocales denotant.
Spondeus - spondei=oj (libare) - constat duabus longis, et est pes quo referti sunt carmina ad libandum vel sollemniter orandum.
Series spondeorum auget gravitatem et sollemnitatem hexametri:
Olli respondit rex Albai Longai (ENN.).
Holospondaicus est:
spe/ndwmen tai=j Mna/maj paisi\n Mou/saij.
Item:
Zeu= pa/ntwn a)rxa=, pa/ntwn a)gh/twr.Stasimus - sta/simoj - est cantus Chori post ingressum in orchestram.
Stesichoreus dicitur 3mtr ac qui pro ancipiti semper longam ponit:
- v - -, -v - -, -v - -.
Stesichoreum systema constat stropha, antistropha et epodo.Sticheron is another kind of hymn, important both for its number and for the variety of its liturgical use. Festal stichera, accompanying both the fixed psalms at the beginning and end of Vespers and the psalmody of the Lauds (the Ainoi) in the Morning Office, exist for all special days of the year, the Sundays and weekdays of Lent, and for the recurrent cycle of eight weeks in the order of the modes beginning with Easter. Their melodies preserved in the Sticherarion, are considerably more elaborate and varied than in the tradition of the Heirmologion.
Stichica dicuntur metra quae iterantur sine structura strophica, ut 6mda et 3m ia.
Stichomythia est series versuum qui ponuntur alternatim in ore plurium actorum, ut fere dialogus fiat.
Stigme - stigmh/ - est punctum super notas musicales.
Stilema est processus stilisticus qui saepe adhibetur.
Stilus est ratio peculiaris exarandi orationem solutam vel carmina.
Stochasmos est coniectura.
STROPHA est systema versuum quod iteratur bis vel pluries.
Est igitur structura longior quam versus, quia plures periodi iterantur eadem forma bis, ter, vel decies et pluries.
Antistrophe est secunda stropha quae iterat (responsio) fere ad amussim schema strophae.
Responsio includit iterationem rhythmi complexarum sententiarum, cum musica conexarum.
Lyrica choralis Graeca maxima ex parte habet formam strophicam.
In tragoedia una tantum iteratur, in satyrico et comoedia interdum pluries (Eur. Cyc. 495ss; Ar. Pax 346ss).
Partenium Alcmanis, primum systema strophicum pluries iterat, ut Pindarus, qui addit epodon iteratque structuram triadicam, qua utitur Hybicus, fr. 1.
Suda Stesichorum inventorem facit structurae triadicae.
Epodi sunt quoque in Tragoedia (Esch. Pers. 897-906; Sof. Ant. 876-82).
Astrophicum est systema quod non iteratur (e.c. Sof. Trach. 205-24; Eur. Hel. 515-27).
Ephymnion (it. ritornello) iterat verba quoque: Esch. Supp. 117-75; Ag. 455-550).
Responsio est nimis rigida, saepe ad syllabam, apud tragicos auctores, minor in Comoedia (Wilamowitz, Verskunst, 470-86).
- Carmina a)/strofa et a)polelume/na sunt libera, carent strophis.
- Carmina metrika\ a)/takta sine ordine metrico sunt disposita.
- Carmina e)c o(/moi/wn elementa habent similia sed non definita.
- Carmina disposita kata\ sxe/sin, kata\ o(moio/thn, kata\ a)naku/klwsin strophas constituunt.
Praeterea iterari potest idem versus vel diversa genera versuum.
Versus recitativi ordinantur kata\ sti/xon, lyrici per strophas.
Forma strophae est
- [mono]stichica, si kata\ sti/xon quattuor vel quinque hexametri, ut in II Idillio Theocriti, ordinantur, et versu intercalari separantur;
- disticha si constat diversis versibus, qui alternantur, ut in elegiaco et epodibus Archilochi.
Alexandrini grammatici carmina Sappho et Alcei variis rationibus ordinaverunt.
Unitas musicalis strophae melodicam structuram iterat.
- Stropha est isometrica si iteratur idem versus, secus dicitur heterometrica.
- Monosticha eundem schema versus iterat,
- disticha duo versus diversi generis,
- tristicha tres, tetrasticha quattuor, pentasticha quinque.
Carmina monosticha sunt potissimum
6mda, 3mia, 4mia^, 11sy phalecio, as minore seu I, as Maiore seu V, priapeo, galliambo, decametro ionico a minore.Sunt disticha:
- 1. systema elegiacum: 6mda^2 + pentameter da.
- 2. systema asclepiadeum IV: glichoneus + asclepiadeus.
- 3. systema archilocheum I: alcmanius = 6mda + 4mda^2.
- 4. systema archilocheum II: 6mda + 3mda^1.
- 5. systema archilocheum III seu M: ityph (=4m da + 3p tr) + 3mia^.
- 6. systema archilocheum IV: 3m ia arch + elegiambus.
- 7. systema archilocheum V: 6mda + iambelegus
- 8. systema hipponacteum: 2mtr^ + 3m ia^.
- 9. systema sapphicum Maius: aristophanius + sapphicus Maior.
- 10.systema iambicum: 3mia + 2mia (senari + quaternari ia).
- 11.systema pythiambicum I: 6mda + 2mia.
- 12.systema pythiambicum II: 6mda + 3m ia puri.
- Dantur Tristicha quoque sed tantum Graeca:
- 1. Systema 2 gl + 4m aeol
t n d' œgw t£d' ¢meibÒman:
ca…rois' œrceo k¥meqen
mšmnais', o sqa g r êj se ped pomen:
- 2. Systema 1.creticus + glyc + 2.glyc + 3.phalec
p£nta perršcois' ¥stra: f£oj d' ™p…-
scei q£lassan ™p' ¢lmÚran
‡swj kaˆ poluanqšmoij ¢roÚraij:
¢ d' ™šrsa k£la kšcutai teq£-
laisi d brÒda k¥pal' ¥n-
qruska kaˆ mel…lwtoj ¢nqemèdhj:
- 3. Systema bina 4mchor + 2m ia
nh/pluton ei)/luma kakh=j a)spi/doj, a)rtopw/lisin
ka)qelopo/rnoisin o(mile/wn o( ponhro\j )Arte/mwn,
ki/bdhlon eu(ri/skwn bi/on,
polla\ me\n e)n douri\ tiqei\j au)xe/na, polla\ d' e)n troxw=i,
polla\ de\nw=ton skuti/nhi ma/stigi qwmixqei/j, ko/mhn
pw/gwna/ t' e)ktetilme/noj:
- Dantur Tetrasticha:
- 1. systema sapphicum minus:
tres 11sy sapphici + adonius.
STROPHA SAPPHICA LATINA
Catullus, Extasis (LI)Ille mi par esse deo videtur,
ille, si fas est, superare divos,
qui sedens adversus identidem te
spectat et auditdulce ridentem, misero quod omnis 5
eripit sensus mihi: nam simul te,
Lesbia, aspexi, nihil est super mi
vocis hianti.Lingua sed torpet, tenuis sub artus
flamma demanat, sonitu suopte 10
tintinant aures, gemina teguntur
lumina nocte.Otium, Catulle, tibi molestumst:
otio exultas nimiumque gestis.
Otium et reges prius et beatas 15
perdidit urbes.
Sapphica
HOR., CARMEN SAECULAREPueri 27 [9x3] patrimi et puellae totidem cecinerunt Carmen amoebaeum. Caesura feminea saepius ut in IV: v. 1, 14, 18, 19, 35, 39, 43, 51, 53, 54, 55, 58, 59, 61, 62, 70, 73, 74.
1.Phoebe silvarumque potens Diana 1.2. stropha: pueri et puellae
lucidum caeli decus, o colendi
semper et culti, date quae precamur
tempore sacro,2.quo Sybillini monuere versus
virgines lectas puerosque castos
dis, quibus septem placuere colles,
dicere carmen. [ut dicerent]3.Alme sol, curru nitido diem qui 3.Pueri - 4.Puellae, etc.
promis et celas aliusque et idem
nasceris, possis nihil urbe Roma
visere maius...
- 2. systema asclepiadeum II:
tres asclepiadei minores + glychoneus.- 3. systema asclepiadeum III:
duo asclepiadei m + pher + glychoneus.- 4. systema alcaicum:
duo 11sy alc + 9sy alc + 10sy alc.
STROPHA ALCAICA GRAECA
ALCEUS
Et te sonantem plenius aureo / Alcaee, plectro dura navis, / dura fugae mala, dura belli (HOR, od 2,13.26-28)a)sunne/thmmi tw=n a)ne/mwn sta=sin
asùnnetèmmitònanemònstasìn
to\ me\n ga\r e)/nqen ku=ma kuli/ndetai,
tomèngarènthenkùmakulìndetai
to\ d' e)/nqen, a(/mmej | d' o(\n to\ me/sson
todènthenàmmesdòntomèsson
na= forh/meqa su\n melai/nv
nàiforèmetha sùnmelàinaxei/mwni mo/xqentej mega/l% ma/la:
pe\r me\n ga\r a)=ntloj i)stope/dan e(/xei,
lai=foj de\ pa=n za/dhlon h)/dh,
kai\ la/kidej me/galai ka\ t au)=to...ou) xrh\ ka/koisi qu=mon e)pitre/phn,
proko/yomen ga\r ou)de\n a)sa/menoi,
w) Bu/kxi, farma/kwn d' a)/riston
oi)=non e)neikame/noij mequ/sqhnpa/mpan d' e)tu/fws' e)k d' e)/leto fre/naj
prw=ta me\n )/Antandroj Lele/gwn po/lij
u)/ei me\n o( Zeu/j, e)k d' o)ra/nw me/gaj
xei/mwn, pepa/gaisin d' u)da/twn r(o/ai...
STROPHA ALCAICA LATINA:
HORATIUS - C. 1,37Nunc est bibendum, nunc pede libero
pulsanda tellus, nunc Saliaribus
ornare pulvinar deorum
tempus erat dapibus, sodales.antehac nefas depromere Caecubum
cellis avitis, dum Capitolio
regina dementis ruinas
funus et imperio parabatcontaminato cum grege turpium
morbo virorum, quidlibet inpotens
sperare fortunaque dulci
ebria. sed minuit furoremvix una sospes navis ab ignibus
mentemque lymphatam Mareotico
redegit in veros timores
Caesar ab Italia volantemremis adurgens, accipiter velut
mollis columbas aut leporem citus
venator in campis nivalis
Haemoniae, daret ut catenisfatale monstrum: quae generosius
perire quaerens nec muliebriter
expavit ensem nec latentis
classe cita reparavit oras,ausa et iacentem visere regiam
voltu sereno, fortis et asperas
tractare serpentes, ut atrum
corpore conbiberet venenum,deliberata morte ferocior:
saevis Liburnis scilicet invidens
privata deduci superbo
non humilis mulier triumpho.
- 5. Systema 3gl + pher.
- Stropha Pentasticha constat 4gl + pher.
- Epodica structura strophas alternantur cum strophis diversae structurae.
- Communior est trias - tria\j e)p%dikh/ - quae constat stropha - strofh/, antisptropha - a)ntistrofh/ et epodo - e)p%do/.
Systema dicitur proodicum - pro%do/j, mesodicum - mes%do/j, prout formam ABB' vel ABA' sumat.
Ephymnion - u(pakoh/ - est versus qui claudit strophas, qui vocatur e)pifqegmatiko/n si solutus sit a contextu.Notae - shmei=a - structurae strophicae:
h( para/grafoj in fine strophae,
h( korwni/j in fine triadis,
o( a)steri/skoj in fine carminis,
h( diplh/ ad novum colloquentem indicandum, et ad novam satructuram strophae declarandam.In lyrica chorali structura triadica - stropha, antistropha, epodus - vel monadica [sine variatione] adhibetur;
in scenicis carminibus primae responsioni str et antistrophae additur nova dias alius generis rhythmici;
rara est conclusio extra responsionem - a)/strofa - AA BB CC... (n).Kola inter strophas et antistrophas vocantur mesodi, si autem praecedunt vocantur proodi.
Horati sunt
- Monosticae: 3m ia, ascl m, ascl M
- Distichae:
systema ia purum:
systema epodicum
systema da purum:
systema alcmanicum, arch.I
systema ia-da:
syst arch.II-III, pyth. I-II
systema logaoed-ia:
systema arch IV
systema ia-tr:
systema hippon.
systema chor-ia:
systema ascl.III, sapph. M- Tetrastichae:
ascl.I et II, sapph. m, alcaica
hypermetricae: decam io mSubstitutio fit si pes pro pede adhibeatur (- - pro v -); dissolutio si duo breves ponantur pro longa, ut tribrachys pro iambo.
Superlatio est hyperboles sive accrescitiva - au)/cesij - sive deminutiva - tapei/nwsij:
Vento velocior, tardior testugine.Syllaba - sullabh/ - est unitas phonetica, quae simul pronuntiatur:
- monosyllabum (monosyllaba -ae [s.VI], verbum unisy) si una sy constat;
- disyllabum (disyllaba -ae, verbum bisy) si duobus;
- polysy si pluribus.
- Anceps - koinn/ - communis, si longa vel brevis sit pro membri vel versus sede [in fine semper].
- Clausa est si desinit cum consonante: ad, per, ast; secus aperta: de, me, tu.
Syllepsis est concordantia ad sensum.
Sylloges gnomica: est collectio carminum, vulgi quoque, ad modum sententiae vel moralis hortationis.
Symplecontes in metrica opponuntur separatistis.
Synaeresis - sunai/resij - est contractio duarum vel plurium syllabarum in unam.
Synaloephe - sunaloifh/ vel sunalifh/ - seu fusio, confusio, commixtio, sine elisione, pronuntiatio plena: figura contraria dialoephi (=hiatus), quia in unum contrahit vocales finales cum sequentibus ut unam tantum syllabam faciant (h neglecta), etiam cum vocale sequentis versus: a)/lgea e)/qhke, monumentum et (monument(u)et):
Conticuere_omnes intentique_ora tenebant.Synaphìa - suna/feia, coniunctio - est tam arcta unio membrorum, ut ancipitem non admittat neque hiatum inter membra, sc. syllaba finalis arcte unitur sequenti, etiam si verbum dividatur in duas partes, quarum altera stet cum membro finali altera cum initio membri sequentis:
- i)sda/nei kai\ pla/sion a)/du fwnei/-
- saj u|pakou|ei
(SAPPH., 2, 3-4).
Simile sed non idem est id quod dicitur enjembement.
Metrica et prosodica continuitas Colon a Versu - sti/xoj - distinguit;
synapheia interdum extenditur per plures lineas, quae constituunt periodum.
Ultima syllaba potest esse longa vel brevis;
si brevis stat pro longa habetur syllaba brevis in elemento longo.
Periodus - || - definitur ut segmentum compositionis - quadraginta vel tantum quattuor syllabae, quae habent prosodicam continuitatem.Synartèsis - suna/rthsij - est unio membrorum sine caesura; synartetica sunt metra quae conexa sunt, asynarteta quae sunt diversi generis.
Synathroismos - sunaqroismo/j - est recapitulatio sententiarum. Synaeresis est coactio duorum syllabarum in unam.
Syncopatio, syncopes - sunkoph/, ligatura - contusio, detractio, suppressio, est litterae vel syllabae amissio: domne (domine), ti/pte ( ti/ pote); saeclum (saeculum); spirto (spirito).
Clausulae syncopatae finem versus saepe concludunt.Syndeticus opponitur asyndetico.
Synecdoche - sunekdoxh/ - seu comprehensio, intellectio: pars pro toto, totum pro parte, singulare pro plurali, genus pro specie et viceversa: ad tectum (= domum) venis, mundus est caecus.
Synecphonèsis - sunekfwnh/sij - crasis, est unio vocalium in unam syllabam: maria omnia (mariomnia), curam hanc (curanc), bonum est (bonumst), bona es (bonas), locuta est (locutast).
Interdum synizesis, synaloepha, vel crasis appellatur.
Graphice saepe notatur.
Facilius fit inter verbum monosyllabum et relativa pronomina kai/, h(/, dh/, mh/, e)gw/, e)pei/.
Prodelision vel aphaeresis fit cum initium verbi eliditur:
makrou= (a)popau/sw
(macrùpopàuso).Od. 1. 226
- ei)lapi/nh h)e\ ga/moj
- v v - v v -Sappho 1. 11
- w)ra/nw ai)/qeroj
- v - v -Ar. Ran. 509
- perio/yoma)pelqo/nta mà
(m ex ma(i) a)).Synecphonesis pluries fit si prima vocalis est e:
q\eo/j, \ e)/ason, po/l\ewj.
Vocales contiguae leguntur ut una syllaba.
Synecph n sis, syniz sis, synaloepha, crasis, idem indicant.Synizèsis - suni/zhsij - seu synaeresis - sunai/resij - est coniunctio syllabarum in unam:
déinde, próinde, duoi=n [bisy];
sed quoque:
de-in, de-in-de, de-in-ceps, de-hinc, su-a-de-o, su-a-vis.
Pronuntiatio distincta vocalium.Synkretismus - sunkretismo/j - societatem gentium Cretensium indicavit, et postea, falsa etymologia [misceo et socio] religiosum quoque sensum.
Synonimum est verbum habens similem significationem.
Syntagma est neologismus, qui coetus verborum indicat arcte vinctorum, ut sunt morphemata et verba.
In linguistica est electio certa, quae contraponitur paradigmati:
- SN = syntagma nominale (nomen + complementa),
- SP = praedicativum (SN + verbum),
- SV = verbale,
- SA = adtributivum.
Systema seu periodus metrica est unio membrorum quae organicitatem habent.
Dicitur dicòlon, tricòlon, tetracòlon prout 2, 3, 4 membris constet.
Latini habent versus quoque membra et appellant monostichum, distichum, 3st, 4st, 5st.
Kata\ sti/xon sunt exarata poemata epica, tragoediae, etc.Systoles - sustolh/ - est correptio syllabae natura sua longae: tulerunt:
Matri longa decem tulerunt fastidia menses (VERG., buc. 4,61).Syzygies - suzugi/a, coniugatio - communiter pro dipodia adhibetur; nonnulli unionem pedum diversorum opponunt dipodiae;
epirrhematica habetur cum singulas strophas et antistrophas sequuntur tetrametri trochaici.