GLOSSARIUM DE RE METRICA GRAECA ET LATINA

Tautologia est iteratio vocis in declaranda notione.

Taxis est dispositio, quae post heuresim fit.

Technopaegnion est ludicrum [it passatempo] 6mda, quod incipit et desinit 1sy et finis est initium alterius, et ultimus 1sy idem ac primus est:

• Res hominum fragiles alit et regit et perimit fors.
  Fors dubia aeternumque labans, quam blanda fovet spes.
  Spes nullo finita aevo: cui terminus est mors.
  Mors avida inferna mergit caligine quam nox...
  Vis tamen hic nulla est: verum est iocus et nihil res. [AUS. ad Paul.N]

Telesilleus seu telesillianum est glychoneus acephalus:

• x - v v - v -
• i)w\ geneai\ Brotw=n (SOPH. O.T. 1186)
• [iògeneàibrotòn]

Telestichus est acrostichus finalis.

Tempus - xro/noj podiko/j - est mora syllabarum.

Terentianeus est dodrans II + ad:
` x ` v v x' | ` v v ` x.

Termini de re metrica sequendi a d.v. Paul Maas (Griechische Metrik) proposita sunt:

• termini exclusive metrici:
  (elementum) longum, breve, anceps;
• termini prosodici:
  longa, brevis, anceps.

Tetrameter - tetra/metroj - est versus 4 metrorum.

Tetrapodia constat 4 pedibus.

Tetraseme fere idem est ac 4 tempora;

Tetrasticha est str 4 versuum.

Thema / rhema sunt elementa sententiae quorum

• alterum quod 'cognitum' est significat,
• alterum 'novum':
  si diligis me [th], pasce agnos [rh] - amoenissima civitas [th] incendio est deleta [rh] - veni [th] quia vocasti me [rh]).

Thesis - qe/sij, positio - est tempus debile apud Romanos forte autem apud Graecos.

Thi[y]asus est pompa bacchantium.

Threnos - qrh=noj - est fere epicaedion, cantus querimoniae in honorem defunctorum.

Tiedke et Meyer Lex:

• > apud Callimachum et Nonnum non datur finis verbi simul cum IV et V longo.

Tituli archaici Graeci et Latini inscriptiones sunt.

Tmesis - tmh=sij - est sectio, scissio, separatio compositi verbi in sua elementa, interposita alia voce:

• quod iudicium cumque.
• Dicitur quoque diacopè, intercisio.
• Tmesis rhythmica valet Enjambement.

Toné - tonh/ - est productio melodica syllabae ultra duo tempora.

Topos - to/poj - est locus communis.

Tractatus metrici antiqui:

• De Harmonia L.3 Aristoxenis Tarentini (s.IV a.Ch.),
• Manuale Efestionis (s.II p.Ch.);
• De litteris, de syllabis, de metris L.3 Terentiani Mauri (s.III);
• Ars grammatica de orthographia et de metrica ratione C.Mari Victorini (s.IV).

Tragoedia - trag%di/a

• est conflictus humanitatis,
• est dra=ma non narratio ut est e)/poj.
• Lexis est una sermo et melopea.
• Nectuntur:
  mythus [intreccio],
• peripe/teia,
  
• mutatio improvisa,
  
• a)nagnw/risij (recognitio),
  
• pa/qoj (catastrophe, dolor),
  
• h)/qh [it. caratteri],
  
• dia/noia [it. pensiero],
• qewri/a [it. spettacolo],
  
• ka/qarsij tw=n paqw=n [it. passioni represse],
  
• ma/qhsij.

• Aristotelis Poetica XII enumerat partes:
  prologus, ante ingressum chori,

  parodos (saepe anapaesticis versibus), cum ingreditur chorus,
  fere semper quattuor episodia, quae sunt dialogi personarum, numquam excedentium ternarium numerum, simul in scaena loquentium,

  stasymi, qui sunt cantus chori inter episodia, qui si sint valde lacrimosi, ko/mmoj vocantur, exodus,

  cum chorus egreditur a scaena, epilogus, qui est narratio finalis, post exitum chori.

Transgressio, transiectio seu hyperbaton est tropus, transpositio verborum.

Translatio seu translatum est metaphora.

Translinguisticus valet qui excedit systema linguisticum usitatum.

Translitteratus valet transcriptus a diverso systemate alphabetico.

Transphrasticum est quidquid superat fines sententiae.

Triadica compositio habetur, ex.gr. in str, ant, ep.

Tribrachus est pes 3 brevium syllabarum.

Trigramma est unio trium litterarum ad indicandum unum sonum (sch = ).

Trilogia et Tetralogia sunt tria vel quattuor opera che in unum coalescunt.

Trimeter est versus trium metrorum:

• 3mia dicebantur,
• versus lyrici canebantur,
• 3m inter strophas, 4mtr, systemata anapestica declamabantur ad sonum fistulae [parakatalogh/].

Trinini salientes dicuntur versus omoeoteleuti post caesuram trit et ephtem:

• 
  stella maris, quae sola paris sine coniuge prolem.

Tripertiti versus sunt:

• 1. adonii: dextera Christi, nos rapuisti, de nece tristi.
• 2. da: Hora novissima, tempora pessima sunt, vigilemus: ecce minaciter imminet arbiter ille supremus.

Tripodia constat 3 pedibus.

Triseme fere idem est ac tria tempora.

Tristicha est stropha 3 versuum. Propria apud Graecos:

• 1. gl +gl + 4m aeol
• 2. (cr + gl) + gl + falec
• 3. 4mchor + 4mchor + 2mia

Trochaeus

- troxai=oj, velox - seu choreus habet rhythmum descendentem ` v .

• Pedes trochaici coalescunt in dipodias, tripodias, etc.;
• metra in 2m, 3m, etc.
• Ditrochaeus est dipodia trochaica:
  Gàbrièlis.
  Usitatus in partibus lyricis comoediae, rarior in Trageedia.

• 2m tr

  constat duobus dipodiis trochaicis:
  - v - x - v - x
  metrice:
  e)mfe/rhn e)/xoisa mo/rfan
  accentuative:
  Dies irae dies illa / Stabat mater dolorosa

• 2m tr^

  est Lekythius - lhku/qion - seu Euripideus [cr + 2pia] [solutiones]
  e)/sti tij qiw=n ti/sij (ALCM., fr.1 D2, 36: parthenium)
  [èstitìstiòntisìs]
  lhku/qion a)pw/lesen -q i o n
  [lèkutìonapòlesèn] (Ar., Ran. 1208):
  ` v v v v ` v ` .
  
  Ka/dmoj e)/mole ta/nde ga=n -emole
  [kàdmosèmoletàndegàn]

  nòn ebùr neque aùreùm (HOR., C. 2,18.1)
  metrice:
  Sàlve! Dì dent quaè velìs
  accentuative:
  dùm pendèbat fìliùs

• Series in Eur. Phoen. 239-45:

qou/rioj molw\n )/Arhj ai(=ma da/ion fle/gei t#=d', o(\ mh\ tu/xoi, po/lei: koina\ ga\r fi/lwn a)/xh, koina\ d', ei)/ ti pei/setai e(pta/purgoj a(/de ga=, Foini/ss# xw/r#. feu= feu=.

Ora davanti alle mura Ares è giunto con la sua furia, accende contro la città sangue di strage in campo, l'evento lo tenga lontano. Comune è il dolore per chi ci è caro: se il male tocchi Questa terra dalle sette torri, La sua sorte sarà comune alla terra fenicia.

• 3ptr

  id est 2mtr brachycatalecticus dicitur ityphallicus:
  - v - v - -.
  xrh=ma/ toi geloi=on.
  [krèmatòighelòion].

  Esch., Ag. 160-6 et Eur. Hel. 348-59 habent formas solutas et syncopem - - v et - - :
  Zeu/j, o(/stij pot' e)sti/n, ei) to/d' au)- [str. b
  t%= fi/lon keklhme/n%,
  tou=to/ nin prosenne/pw.
  ou)k e)/xw proseika/sai
  pa/nt' e)pistaqmw/menoj
  plh\n Dio/j, ei) to\ ma/tan a)po\ fronti/doj a)/xqoj
  xrh\ balei=n e)thtu/mwj.
  Cf E. Hel 348-359.

• 3mtr ac

  : arva sicca Nilus intrat, ite laeti.
  [àrvasìccanìlusìntratìtelèti]

• 3mtr^

  :
  Zeu= pa/ter ga/mon me\n ou)k e)daisa/mhn
  [zéupatérgamònmenúkedéisamén]

• 4mtr ac

  (non apud latinos):
  pw=le Qrvki/h, ti/ dh/ me loco\n o)/mmasin ble/pousa
  [pòletrèkiè-tidèmelòxon-òmmasìnblepùsa] (AN. 12,1 [.3.5]) apax

• 4mtr^

  ` v ` x | ` v ` x || ` v ` x | ` v `

  105 Glau=x', o(/ra: baqu\j ga\r h)/dh ku/masin tara/ssetai
  po/ntoj, a)mfi\ d' a)/kra Gur<4e/w>4n o)rqo\n i(/statai ne/foj,
  sh=ma xeimw=noj, kixa/nei d' e)c a)elpti/hj fo/boj...
  114 ou) fil<4e/w>4 me/gan strathgo\n ou)de\ diapepligme/non
  ou)de\ bostru/xoisi gau=ron ou)d' u(pecurhme/non,
  a)lla/ moi smikro/j tij ei)/h kai\ peri\ knh/maj i)dei=n
  r(oiko/j, a)sfal<4e/w>4j bebhkw\j possi/, kardi/hj ple/wj.
  115 nu=n de\Lfiloj me\n a)/rxei, Lfi/lou d' e)pikratei=n,
  L[ew]fi/lwi de\ pa/nta kei=tai, Lfilon d' a)/koue.
  116 [e)/a] Pa/ron kai\ su=ka kei=na kai\ qala/ssion bi/on.

  Est versus antiquior dialogi tragediae (ARIST., poet. 1449a 21), cui postea successit 3m ia et tragoedia facta est severior [a)pesemnu/nqhz).
  Tragici usurpant in concitatis actionibus, ut e.c. Esch. Ag. 1649-73, ubi post II metrum semper dihaeresis datur:

  {Ai.} a)ll' e)pei\ dokei=j ta/d' e)/rdein kai\ le/gein, gnw/sv ta/xa:
  ei)=a dh/, fi/loi loxi=tai, tou)/rgon ou)x e(ka\j to/de.
  {Xo.} ei)=a dh/, ci/foj pro/kwpon pa=j tij eu)trepize/tw.
  {Ai.} a)lla\ ka)gw\ mh\n pro/kwpoj ou)k a)nai/nomai qanei=n.
  {Xo.} dexome/noij le/geij qanei=n se: th\n tu/xhn d' ai(rou/meqa.
  {Kl.} mhdamw=j, w)= fi/ltat' a)ndrw=n, a)/lla dra/swmen kaka/.
  a)lla\ kai\ ta/d' e)camh=sai polla\ du/sthnon qe/roj:
  phmonh=j d' a(/lij g' u(pa/rxei: mhde\n ai(matw/meqa.

  Annius Florus 244 (251R) 4mtr^

  Tam malum est habere nummos, non habere quam malum est.
  tam malum est audere semper, quam malum est semper pudor.
  tam malum est tacere multum, quam malum est multum loqui.
  tam molum est foris amica, quam malum est uxor domi.

---

TETRAMETRI TROCHAICI TRAGICI ET COMICI

Arist. Poet. 1449a21, habet 4mtr^ metrum dialogi, interdum inTragoedia usitati.

` v ` x , ` v ` x , ` v ` x , ` v `

Aesch. Pers 219-234

kai\ po/lei fi/loij te pa=si. deu/teron de\ xrh\ xoa\j
gv= te kai\ fqitoi=j xe/asqai: preumenw=j d' ai)tou= ta/de
so\n po/sin Darei=on, o(/nper fv\j i)dei=n kat' eu)fro/nhn,
e)sqla/ soi pe/mpein te/kn% te gh=j e)/nerqen e)j fa/oj,
ta)/mpalin de\ tw=nde gai/# ka/toxa maurou=sqai sko/t%.
tau=ta qumo/mantij w)/n soi preumenw=j parv/nesa:
eu)= de\ pantaxv= telei=n soi tw=nde kri/nomen pe/ri.

---

• 4m tr^ skaz

  habet in VII sede spondeus pro trochaeo (non est apud latinos):
  ` v ` x ` v ` x | ` v ` x ` - x/

  a)mfide/cioj ga/r ei)mi kou)k a(marta/nw ko/ptwn (HIPP. 9,2).

• 7narius et 8narius tr

  innituntur pede non metro, quia omne longum solvi potest praeter ultimua duo elementa.
  

• Septenarius

  est est igitur 8narius tr^, appellatus quoque versus quadratus (7+1/2 ia), diaeresim saepius habens post IV pedem.

  scis amorem, scis laborem, scis egestatem
  àdcuràtot(e) ùt sine tàlis dóm(i) agitènt convìviùm
  Respondit mihi paucis verbis | atque adeo fideliter
  [réspondìtmii pàucisvérbis | àtquadeòfidélitér].
  Poenico bello secundo Musa pinnato gradu
  intulit se bellicosam in Romuli gentem feram.

• Septenarius trochaicus

  adhibetur a Plauto potissimum in vv. recitatis fistula comitante.
  
• Habet 7 tr + x = 4p + 4p^ [penultimus pes semper est purus]

  ` v, ` -, ` v, ` v | v' vv, ` -, ` v, v'

  Nùnc petìt quom pòllicètur: | ìnhiat àur(um) ut dèvorèt

  ` v, ` v, ` -, v'v -, ` -, ` v, ` v, `

  àlterà manù fert làpidem pàn(em) os tèntat àlterà.

• Octonarius trochaicus^ omnes pedes solutos rationales et irratinales exhibere potest:

  1. ` v ` x 2. ` v ` x | 3. ` v ` x 4. ` v x/
  vvv vvv vvv vvv vvv vvv - v -
  - - - - - - - - - - - - - v -
  vv- vv- vv- vv- vv- vv- - v -

  toi=j qeo=j tiqei=n a(/panta: polla/kij me\n e)k kakw=n
  ou) file/w me/gan strathgo/n ou)de\ diapepligme/non [ùde|dìape: -v, vv -]

  Ecce Caesar nunc triumphat | qui subegit Gallias (SU. Iul. 49)
  Pange, lingua, gloriosi | proelium certaminis

  Caesura duos versus breviores effecit: 2m tr ac + 2m tr^:
  Stesichorius vocatur si in sedibus paribus omnes spondei stant pro trochaeo.

• Cetera metra trochaica pervestigavit M.LENCHANTIN (o.l., p.88-91).

• Trochaei lex (swth=ra):
  verbum desinens trochaeo (- v) est semper perispomenum (-= v).

Tropus - tro/poj - seu translatum est figura semantica, translata a propria significatione ad non propriam ornatus necessitatisve causa:

• 1.figurae mentis (cogitationis) sunt litotes, hyperboles, antiphrasis;
• 2.figurae constructionis syntaxis sunt ellipsis, zeugma, parataxis;
• 3.figurae verborum (tropoi) sunt methaphora, allegoria, synecdoches.